Tegenwoordig moeten studenten erop gewezen worden middels een gedragscode wat normaal is binnen onze maatschappij.
Respect voor elkaar en integriteit binnen de studentenverenigingen vormen een essentiële basis voor vrije mobiliteit binnen de academische gemeenschap. Het kunnen verplaatsen en mengen in verschillende sociale en educatieve kringen zonder angst voor discriminatie of misbruik is een fundamenteel recht van elke student. De implementatie van deze gedragscode is een stap in de juiste richting, maar voortdurende waakzaamheid en actie zijn nodig om een veilige en inclusieve omgeving voor alle studenten te waarborgen.
Bijna vijftig studentenverenigingen ondertekenen een gedragscode die is opgesteld om grensoverschrijdend gedrag binnen hun gelederen tegen te gaan. De noodzaak van een dergelijke code is een duidelijke indicatie dat zelfs binnen de universitaire gemeenschap er nog steeds behoefte is aan richtlijnen die respect, integriteit en verantwoordelijkheid bevorderen. Naast de verenigingen zelf hebben ook de twaalf Plaatselijke Kamers van Verenigingen (PKvV’s) en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) hun steun betuigd door de gedragscode te ondertekenen. De officiële ondertekening vind plaats in het Academiegebouw in Utrecht, waar onder meer A.S.C., Vindicat en het Tilburgs Studenten Corps Sint Olof deelnamen aan een panelgesprek. Minister Robbert Dijkgraaf werd verwacht om de gedragscode in ontvangst te nemen.
De incidenten die aan de basis liggen van deze nieuwe gedragscode zijn talrijk en zorgwekkend. De Amsterdamse studentenvereniging Lanx kreeg vorig jaar bijvoorbeeld sancties opgelegd na onthullingen over mensonterende opdrachten tijdens ontgroeningsrituelen. Nieuwe leden moesten onder andere een ‘vluchteling regelen’ en een vrouw ‘naaien’ in een steeg, wat leidde tot directe maatregelen van onderwijsinstellingen: de vereniging werd financieel gekort en uitgesloten van academische evenementen.
Eveneens kreeg de Maastrichtse studentenvereniging Tragos in 2023 sancties opgelegd door de Universiteit Maastricht vanwege vergelijkbare grensoverschrijdende gedragingen tijdens ontgroeningen. Ondertussen heeft de Universiteit Maastricht de sancties tegen studentenvereniging Tragos opgegeven, die in september 2022 werden opgelegd na misdragingen tijdens de ontgroening, weer op. Een ‘veranderplan’, gebaseerd op een extern onderzoek, bleek overtuigend genoeg om het vertrouwen te herstellen. Collegevoorzitter Rianne Letschert noemde de misdragingen destijds “schokkend” en “totaal niet passen bij de waarden van onze universiteit”
Ook het Utrechtsch Studenten Corps kwam eerder dit jaar negatief in het nieuws toen bleek dat lijsten met persoonlijke gegevens van vrouwelijke studenten werden gedeeld, vergezeld van beledigende opmerkingen over hun uiterlijk en veronderstelde seksuele prestaties. Bovendien schorste het Groningse Vindicat vorig jaar enkele leden vanwege de mishandeling van twee ganzen, wat nog meer licht wierp op de problematische cultuur binnen sommige verenigingen.
"Wij zijn ons bewust van een huizencultuur waarin door groepsdruk, vooral op eerstejaars, soms grensoverschrijdende zaken gebeuren die niet horen bij de normen en waarden van het USC. "
Volgens USC wordt keihard gewerkt om deze problemen bij de bron aan te pakken. Samen met experts ontwerpen zij een programma dat men jaar-op-jaar kan herhalen en waarin vrouwonvriendelijkheid en te sterke groepsdruk centraal staan, zodat respectvolle omgangsvormen verankerd worden in het DNA van de huizen en vereniging. ” In dit programma gaan wij met elkaar in gesprek en krijgt ieder huis een actieve rol. Het traject zal gemonitord worden door een externe begeleidingscommissie met ervaren vrouwen en mannen die in meerderheid geen lid zijn geweest van het USC, om zo een onbevangen externe blik op de plannen en uitvoering te werpen.”, aldus USC in een statement over het veranderingstraject.
De gedragscode, zoals voorgesteld door de LKVV, bevat diverse maatregelen om dergelijke incidenten in de toekomst te voorkomen. Elke vereniging moet een meldpunt en vertrouwenspersoon hebben voor seksueel grensoverschrijdend gedrag en agressie. Daarnaast wordt een zerotolerancebeleid voor harddrugs ingevoerd, en zijn er protocollen opgesteld om drugsgebruik in het algemeen te ontmoedigen.
zorgen
Ondanks deze positieve stappen blijven er nog andere zorgen bestaan binnen de universitaire gemeenschap. De Groot-Nederlandse Studenten Vereniging (GNSV) is recentelijk in opspraak geraakt vanwege haar banden met extreemrechtse organisaties. Uit onderzoek door Omroep Gelderland bleek dat de GNSV nauwe contacten onderhoudt met diverse extreemrechtse groeperingen. Deze onthullingen kwamen aan het licht nadat leden van de GNSV afgelopen zomer slaags raakten met demonstranten van Actiegroep Nijmegen, die protesteerden tegen de aanwezigheid van de GNSV op de introductiemarkt van de Radboud Universiteit. Dit incident leidde tot nader onderzoek door Omroep Gelderland, waaruit bleek dat de voorzitter van de Nijmeegse afdeling van de GNSV, Daan Meershoek, onlangs te gast was bij de Parijse studentenvereniging ‘Cocarde Étudiante’, een organisatie met extreemrechts gedachtegoed en banden met een inmiddels verboden neonazigroep.
