W ostatnich miesiącach kilka krajów europejskich ponownie wprowadziło kontrole graniczne, wywierając presję na podstawowe zasady strefy Schengen.
Środki te są uzasadnione rosnącymi obawami dotyczącymi nielegalnej migracji i zagrożeniami dla bezpieczeństwa, ale jednocześnie prowadzą do niedogodności dla podróżnych i pytań o przyszłość swobodnego przemieszczania się w Unii Europejskiej.
bezpieczeństwo wewnętrzne
Niemcy wyszły z inicjatywą, przywracając kontrole graniczne na wszystkich granicach krajowych we wrześniu 2024 r. Decyzja ta została podjęta w odpowiedzi na znaczny wzrost nielegalnych przepływów migracyjnych. Minister spraw wewnętrznych Nancy Faeser stwierdziła: „Bezpieczeństwo wewnętrzne jest na pierwszym miejscu i dlatego podejmujemy ten niezbędny krok. Nadal opowiadamy się za humanitarnym, ale rygorystycznym podejściem do nielegalnej migracji”. Od chwili wprowadzenia kontroli niemiecka policja skontrolowała tysiące pojazdów i podróżnych, co doprowadziło do setek aresztowań w związku z przemytem ludzi i nielegalną imigracją.
antyterroryzm
Niedługo po ogłoszeniu przez Niemcy podobny krok podjęła Francja. Od 1 listopada 2024 r. przywrócono kontrole graniczne na granicach z Hiszpanią, Włochami, Niemcami i innymi krajami sąsiadującymi. Francuskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zwróciło uwagę na zwiększone zagrożenie terrorystyczne i podkreśliło, że podjęte działania mają na celu ochronę bezpieczeństwa narodowego. W oświadczeniu ministerstwo stwierdziło: „Te kontrole są niezbędne, aby chronić naszych obywateli w czasach rosnących zagrożeń”. Rząd francuski podkreślił, że jest to rozwiązanie tymczasowe, jednak wielu ekspertów obawia się, że sytuacja może stworzyć precedens.
Marjolein Faber
Holandia nie pozostała w tyle. Minister Azylu i Migracji Marjolein Faber ogłosiła, że od 9 grudnia 2024 r. na holenderskich granicach wewnętrznych zostaną wprowadzone kontrole graniczne. „Przemyt ludzi i nielegalna migracja stanowią poważne wyzwanie dla naszego społeczeństwa. Musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby temu zaradzić” – powiedział Faber. Kontrole przeprowadza Królewska Żandarmeria Wojskowa, ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów przekraczających przejścia graniczne. Podróżnym zaleca się zawsze mieć przy sobie ważne dokumenty podróżne, nawet w przypadku podróży do krajów sąsiednich.
Środki te mają poważne konsekwencje dla podróżujących po Europie. Podczas gdy kiedyś strefę Schengen chwalono za usuwanie barier granicznych, obecnie długie kolejki i intensywne kontrole symbolizują zaostrzone przepisy. Podróżnym zaleca się zaplanowanie dodatkowego czasu i uporządkowanie dokumentów. Krytycy zwracają uwagę, że działania te podważają zaufanie do systemu Schengen i stanowią krok wstecz w kierunku integracji europejskiej.
Unia Europejska
Komisja Europejska wyraziła swoje obawy w związku z przywróceniem kontroli granicznych. Choć państwa członkowskie mają prawo podejmować takie środki w wyjątkowych sytuacjach, Komisja podkreśla, że powinny one mieć charakter krótkoterminowy i nie podważać fundamentów strefy Schengen. Wiceprezydent Margaritis Schinas powiedział: „Musimy znaleźć równowagę między bezpieczeństwem a wolnością. Strefa Schengen jest jednym z największych osiągnięć UE i nie należy jej tak po prostu poświęcać”.
napięcie wokół Schengen
Kontrole graniczne zostały wprowadzone tymczasowo na okres sześciu miesięcy, ale możliwość przedłużenia pozostaje realistycznym scenariuszem. Analitycy polityczni zwracają uwagę, że wielokrotne stosowanie środków tymczasowych stwarza ryzyko dla trwałości systemu Schengen. Nadchodzące miesiące będą kluczowe dla określenia kursu Europy w kwestii migracji i bezpieczeństwa.
