De echte waarde van data kan alleen worden gerealiseerd als data wordt gedeeld en hergebruikt in de gehele digitale economie.
Data is de nieuwe olie, maar dan beter. Het heeft namelijk als uniek kenmerk dat het gemakkelijk te delen en hergebruiken is. Eén dataset kan een onbeperkt aantal applicaties tegelijkertijd ondersteunen. De EU en de Nederlandse overheid erkennen het belang potentieel van data delen. Wat Europa betreft moeten bedrijven data ontstaan uit gebruik van producten en diensten beschikbaar stellen aan degene die heeft bijgedragen aan het genereren van deze data. Cross-domein of horizontale maatregelen voor toegang tot en het gebruik van data maakt data delen uniform en voorkomt fragmentatie. Het kabinet wil dat Nederland voorop loopt in het delen van data binnen en tussen domeinen.
De overheid stimuleert marktpartijen en domeinen om zelf structuren op te zetten om onderling data te kunnen delen. Bij het verbeteren van de data-economie werkt Ministerie EZK samen met betrokken organisaties, onder andere de Nederlandse Data Sharing Coalition (DSC). Het marktinitiatief DSC werd gestart in januari 2020 met als doel het delen van data tussen verschillende domeinen te delen. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat ondersteunt en faciliteert de DSC. Zo zijn er tal van use cases ontstaan.
Om er een paar te benoemen denken we meteen aan de elektronische vrachtbrief, met als doel het verbeteren van de efficiency en ontwikkelen van nieuwe waarde proposities door delen data van elektronische vrachtbrief (eCMR) met verzekeraars op een generieke en gecontroleerde wijze. Een ander voorbeeld is het verbeteren van de processen in de melkveehouderij en de gezondheid van koeien door gestandaardiseerde toegang en ontsluiting van data van systemen op melkveehouderij te organiseren.
voordelen
De grootste voordelen van datadelen voor Nederland BV zijn wat directe impact betreft het ontstaan van nieuwe proposities, bedrijven, startups en banen ontstaan door innovatie in de verwerking van data in de data economie. Indirect impact zijn een verhoogde efficiëntie in processen, bijvoorbeeld door data-gedreven marketing, procesoptimalisatie, etc. Maar er is ook sprake van een afgeleide impact zoals een wijde verspreiding van voordelen van data innovatie in de samenleving zoals bijvoorbeeld een betere klantervaring. Iedereen in de samenleving kan meeprofiteren van de directe en indirecte effecten. Datadeeltoepassingen hebben dus niet alleen een maatschappelijke waarde, maar eveneens een grote economische waarde.
uitdagingen
Toch zijn er ook aandachtspunten. Uit een onderzoek blijkt dat funding, commitment en vertrouwen zijn voornaamste uitdagingen zijn in het opschalen use cases. Financiële middelen zijn nog onvoldoende georganiseerd bij marktpartijen om zelfstandig data-deeltoepassingen te ontwikkelen. Marktpartijen zien niet direct voordeel van het delen van data data over de organisatiegrenzen heen, dit belemmert het organiseren van commitment om use cases te ontwikkelen. Gebrek aan vertrouwen over data-eigenaarschap belemmert ontwikkeling van use cases, maar afspraken zoals BLOFT (Business, Legal, Operationeel, Functioneel, Technisch) kunnen daar bij helpen.
De Data Sharing Coalition bouwt voort op bestaande datadeelinitiatieven om datadelen tussen domeinen mogelijk te maken. Door multilaterale interoperabiliteit tussen bestaande en toekomstige datadeelinitiatieven te realiseren met datasoevereiniteit als kernprincipe, kunnen partijen uit verschillende sectoren en domeinen gemakkelijk data met elkaar delen, waardoor aanzienlijke economische en maatschappelijke waarde wordt ontgrendeld.
