De Nederlandse wegen stonden in 2024 ongekend vol.
Uit cijfers van Rijkswaterstaat blijkt dat de filedruk, oftewel de totale lengte en duur van files, met 12 procent is gestegen ten opzichte van 2023. Minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat reageert door vandaag de campagne ‘Spitsvrij’ te lanceren. Hiermee hoopt hij automobilisten te overtuigen om, waar mogelijk, de spits te mijden.
Volgens Rijkswaterstaat werd 77 procent van de files in 2024 veroorzaakt tijdens de ochtend- en avondspits. Ongevallen waren goed voor 10 procent van de opstoppingen, terwijl wegwerkzaamheden 6 procent van de filedruk veroorzaakten. Gezien de geplande grote werkzaamheden op diverse rijkswegen in 2025, verwacht men dat de verkeersdruk verder zal toenemen, zelfs als het aantal auto’s op de weg gelijk blijft.
Dinsdag en donderdag zijn traditioneel de drukste dagen op de Nederlandse wegen. De piekuren tussen 7:00 en 9:00 uur in de ochtend en 16:30 en 18:00 uur in de avond zorgen niet alleen voor tijdverlies en frustratie, maar leiden ook tot hogere kosten voor zowel bedrijven als individuen. Minister Madlener benadrukt dat files niet alleen onpraktisch zijn, maar ook risico’s met zich meebrengen: “De files in ons land zijn meer dan een ergernis: ze kosten ons tijd en geld, bovendien werken ze onveilige situaties in de hand.”
De kern van het probleem is dat veel automobilisten op hetzelfde moment vertrekken, wat leidt tot een overbelasting van het wegennet. De minister stelt dat een andere manier van denken nodig is: “Door bewuster te kiezen op welke tijden we reizen, kunnen we files fors terugdringen. Het vraagt om een mentaliteitsverandering, maar de voordelen zijn groot. Samen kunnen we het verschil maken.”

De campagne ‘Spitsvrij’ roept automobilisten op om, waar mogelijk, buiten de piekuren te reizen. Dit betekent bijvoorbeeld dat werknemers thuiswerken in de ochtend of juist na de spits vertrekken. Het ministerie benadrukt dat dit niet voor iedereen mogelijk is, maar zelfs een kleine verschuiving in reisgedrag kan al een merkbare impact hebben.
Het doel van de campagne is om werkgevers en werknemers te motiveren het gesprek aan te gaan over flexibelere werk- en reistijden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen die buiten de spits reizen, minder stress ervaren, tevredener zijn en uiteindelijk productiever werken. “Wie de spits mijdt, wint tijd, is meer tevreden en productiever,” aldus de campagneboodschap.
breed verspreide boodschap
Om zoveel mogelijk mensen te bereiken, wordt de campagne breed uitgerold. ‘Spitsvrij’ is de komende maand te zien op televisie, in dagbladen en magazines, en op grote reclameschermen langs de weg. Ook sociale media worden ingezet om de boodschap te verspreiden. Op de website van de campagne, vanAnaarBeter.nl, kunnen automobilisten informatie vinden over spitsvrij rijden en geplande wegwerkzaamheden.
Daarnaast blijft Rijkswaterstaat actuele verkeersinformatie aanbieden via Rijkswaterstaatverkeersinfo. Hier kunnen automobilisten niet alleen de actuele files bekijken, maar ook de verwachte hinder door werkzaamheden en andere verkeersproblemen.
Hoewel ‘Spitsvrij’ een bijdrage kan leveren aan het verminderen van de filedruk, benadrukt het ministerie dat de situatie op de wegen in 2025 uitdagend blijft. Grote, noodzakelijke werkzaamheden aan rijkswegen staan gepland en zullen tijdelijk voor extra vertragingen zorgen. Toch hoopt minister Madlener dat de campagne een eerste stap zal zijn naar een cultuur waarin spitsmijden de norm wordt voor mensen die de flexibiliteit hebben.