ProRail heeft deze zomer opnieuw tientallen spoortrajecten op de planning staan voor groot onderhoud.
Dit jaar springen vooral reizigers in Oost-Nederland, Noord-Brabant en Limburg in het oog: daar zijn opvallend weinig werkzaamheden gepland. De reden? Goederentreinen die normaal via de Betuweroute naar Duitsland rijden, kunnen dat de komende acht weken niet doen en worden daarom omgeleid via alternatieve routes. Om die routes vrij te houden van hinder, legt ProRail werkzaamheden bewust elders.
Aanvankelijk bestond de zomervakantie in Nederland uit de kale paden voor intensief spooronderhoud, omdat minder forenzen dan reizigers hinder ondervinden. “Daarom proberen we dan zoveel mogelijk te doen”, zegt ProRail-ceo John Voppen. Vorig jaar nog sloot station Amersfoort wekenlang de deuren voor renovaties, maar deze zomer verloopt anders. We doen evenveel klussen als vorig jaar, alleen moeten goederentreinen nu omrijden.” Die omleiding voert het treinverkeer vanuit de Rotterdamse haven niet via de Betuweroute, maar over het reguliere spoor, via Oldenzaal en Venlo. Deze routes blijven daarmee werkvrij, iets waar reizigers in de regio nu de breekkans krijgen.
alternatieve corridors
Dat deze extra goederentreinen over de alternatieve corridors rijden, heeft volgens Voppen nog een onverwacht voordeel: “Het nadeel van extra goederentreinen voor de omgeving heeft dus ook een voordeel voor reizigers.” Bovendien zal het werk in Duitsland straks bijdragen aan hogere capaciteit over de Betuweroute. In Duitsland wordt namelijk tussen Emmerich en Oberhausen een derde spoor gebouwd, ter vergroting van de capaciteit voor zowel goederen- als reizigerstreinen. Daarom is de grensovergang bij Zevenaar van 27 juni tot en met 24 augustus buiten gebruik voor treinen.
Terwijl elders zorgvuldig omleidingen worden gepland, wordt er in andere regio’s juist volop doorgewerkt. In Groningen bijvoorbeeld zijn wekenlange werkzaamheden gaande voor de grondige reconstructie van het Hoofdstation. De oostkant is al een halfjaar in verbouwing en sinds 14 juni is nu ook de westzijde aan de beurt. Treinen van Arriva uit Delfzijl, Zuidhorn en Eemshaven rijden tot 19 juli niet door naar Groningen: reizigers maken gebruik van vervangend busvervoer, waarbij in- en uitchecken via OV-chipkaarten ook in de bussen mogelijk is.
Dat hele traject maakt onderdeel uit van de zogenoemde Operatie Spoorzone Groningen: in een periode van 64 dagen wordt station Groningen omgevormd tot toekomstbestendig ov-knooppunt. Vanaf 13 juli kunnen reizigers gebruikmaken van een volledig vernieuwde ondergrondse reizigerspassage. Tegelijk ontstaat er een fietstunnel met ondergrondse stalling voor circa 6 500 fietsen, een busonderdoorgang en nieuw busstation. Het doel is Groningen om te vormen van traditioneel kopstation naar doorstroomstation: regionale treinen kunnen straks zonder overstappen van Leeuwarden via Delfzijl naar de Eemshaven en verder rijden, en vice versa.
soepele overgang
De bouw wordt uitgevoerd door Strukton in samenwerking met Koen van Velsen architecten, Royal HaskoningDHV en geotechnisch expert Fugro. Ze hanteren een integrale aanpak waarin tunnels voor reizigers en fietsers in twee lagen worden gerealiseerd. De ondergrondse fietsenstalling ligt onder de passage, om zo ruimte te besparen en bouwfasering te optimaliseren. Verder komt er een busplatform aan de zuidzijde. Het ontwerp mikt op een soepele overgang van oud naar nieuw, in combinatie met behoud van het monumentale station. De verwachte oplevering van de busplein- en passagestructuur is begin 2026, de reizigerspassage volgt naar verwachting al in juli 2025 in gebruik.
Voor omwonenden langs de alternatieve goederencorridors zijn maatregelen getroffen. ProRail volgt de impact op de omgeving op de voet en brengt, in samenwerking met andere overheden, een ‘Minder Hinder Pakket’ uit. Dit omvat onder meer betonnen spoorovergangen, rubberonderleggers tegen geluid en trillingen, en continue monitoring van logistieke kwaliteit vanuit verkeersleidingsposten in Eindhoven, Roosendaal, Kijfhoek en vaste koppelingen tussen vervoerders en infrabeheerders.
De totale periode van werkzaamheden in Duitsland loopt van november 2024 tot mei 2026 – in die tijd zijn er in totaal 80 weken waarin delen van de Betuweroute zijn gestremd. In de zomer van 2025 is een volledige buitendienststelling van acht weken gepland, wat voor extra omleiding van goederentreinen zorgt. Deze zomerpaas biedt reizigers aan de alternatieve routes relatief weinig hinder, terwijl de infrastructuur verder wordt geoptimaliseerd voor toekomstige groei.
