Met een nieuwe sensor die fijnstof meet kunnen burgers in Europa, de VS en andere landen een wereldwijd netwerk vormen om zelf de luchtkwaliteit te monitoren. Deze SODAQ AIR is een nieuwe versie van de Snuffelfiets, een sensorkast op het stuur waarmee 500 fietsers in de provincie Utrecht sinds 2019 al fietsend de hoeveelheid fijnstof in de lucht meten.
Jaarlijks sterven zeven miljoen mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling. Wereldgezondheidsorganisatie WHO noemt het een van de ernstigste bedreigingen van de menselijke gezondheid door het milieu en wil de normen aanscherpen. In 2015 besloot SODAQ om, met de eerste versie van de AIR, burgers de instrumenten te geven om zelf de luchtkwaliteit te meten.
Sinds 2017 werkt SODAQ, als producent en IoT-specialist, samen met de provincie Utrecht en dataspecialist Civity in het Snuffelfietsproject. Eind 2018 gingen tien fietsers met een Snuffelfiets de weg op, een sensorkast op hun stuur waarmee ze de luchtkwaliteit langs fietsroutes in kaart brengen. In juni 2019 werd het aantal fietsers uitgebreid tot 500. In anderhalf jaar tijd hebben de deelnemers circa 750.000 kilometer gefietst en 20 gigabyte aan data verzameld. Het RIVM heeft vastgesteld dat de mobiele sensoren op de fiets aan zijn eisen voldoen en een goede aanvulling vormen op het bestaande net van vaste luchtmeetpunten.
De mobiele luchtmeetkastjes worden inmiddels ook gebruikt in Noorwegen, Zweden, delen van Italië en Frankrijk. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Nederlandse innovatie geïntroduceerd in diverse landen die graag hun luchtkwaliteit monitoren. Dat was voor SODAQ reden om samen met de TU Delft en de provincie Utrecht het prototype verder door te ontwikkelen.
“Hoe meer er gemeten wordt, hoe beter. Alle gebruikers vormen samen een community van pleitbezorgers van schone lucht. Onze ambitie is om die community uit te breiden tot een wereldwijd netwerk van fietsers die de luchtkwaliteit controleren. Ook op plekken waar nu niet gemeten wordt".
De nieuwe AIR
Er kwam een kleinere, slimmere versie van de sensor met een nieuw montagesysteem, waardoor deze SODAQ AIR nog makkelijker op het stuur te zetten of eraf te halen is dan de Snuffelfiets. Het apparaatje ziet eruit als een grote fietsbel. Het meet elke tien seconden, ongeveer om de vijftig meter, de concentratie fijnstof (PM2.5), de temperatuur en de luchtvochtigheid. De sensor zendt die data via het Internet of Things (IoT) door naar een online platform. Daar worden zowel de resultaten getoond en is voor elk gebied waar gefietst wordt per uur te zien of de luchtkwaliteit goed of slecht is.
Op verzoek van de gebruikers kan deze SODAQ AIR ook luchtvervuiling meten als hij stilstaat, dus kan hij ook in huis of in de tuin gebruikt worden. Het apparaat heeft geen batterij, maar een oplaadbare supercondensator, die opgeladen kan worden. Daardoor neemt de levensduur en de duurzaamheid toe. Ook geven lampjes op de sensor meteen de situatie ter plekke aan. Met behulp van het platform kunnen gebruikers overal ter wereld de luchtkwaliteit zien en door het invoeren van een unieke identificatiecode de luchtkwaliteit van hun eigen routes, terwijl ze volledige anonimiteit behouden. Omdat de sensor ook temperatuur meet, kan hij ingezet worden bij de ontdekking van zogeheten hitte-eilanden; stedelijke gebieden waar het warmer is dan elders, wat tot hittestress kan leiden.
Sinds de eerste prototypes is de prijs van de sensor meer dan gehalveerd. SODAQ deelt de techniek erachter via open source op internet, zodat andere partijen de sensor zelf kunnen produceren of aanpassen. Om de AIR naar een wereldwijd publiek te brengen start het bedrijf op 16 November een crowdfunding campagne op het platform Kickstarter.
Lees ook: Velen vullen enquête Fietsstad 2022 in
