In een notendop, mobiliteitsoplossingen in Europese steden zijn divers en talrijk.
Van treinen en metro’s tot fietsen en elektrische steps, er zijn voldoende opties om te voldoen aan de behoeften van elke reiziger. Dus of je nu een weekendje weg plant of een uitgebreide Europese tour, de mogelijkheden voor vervoer zijn net zo gevarieerd als de steden zelf. Van het hoge noorden tot de zonnige zuidkust, elk land biedt zijn eigen vorm van vervoer, waarbij elk op hun eigen manier de uitdagingen van moderne mobiliteit aanpakt. Mobility as a Service (MaaS) is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een belangrijk thema binnen het Europese vervoersbeleid.
Elk land heeft zijn eigen benadering van dit innovatieve concept, waarbij verschillende vormen van transport worden gebundeld in één toegankelijke en gebruiksvriendelijke digitale interface. Beginnen we in Scandinavië, dan is het eerste wat opvalt de prevalentie van elektrische voertuigen, vooral in Noorwegen. Het land heeft zwaar geïnvesteerd in groene energie en dit zie je terug in het straatbeeld. Zelfs in afgelegen gebieden zijn er voldoende oplaadstations te vinden. Zweden en Finland zijn dan weer de landen van de treinen. De efficiënte en comfortabele spoorwegen zijn een ideale manier om de uitgestrekte landschappen te doorkruisen.
oorspronkelijk
Vooral in Finland, waar het treinnetwerk zich tot ver boven de poolcirkel uitstrekt, is dit een uitstekend vervoersmiddel. In Finland, het land waar de term MaaS oorspronkelijk vandaan komt, is de aanpak bijzonder progressief. Via de app “Whim” kunnen gebruikers in Helsinki een abonnement nemen dat toegang biedt tot openbaar vervoer, taxi’s, huurauto’s en zelfs deel-fietsen. Finland dient vaak als een model voor andere Europese landen die overwegen MaaS te implementeren. Zweden volgt nauwgezet met een soortgelijk platform, genaamd “UbiGo“, dat in Göteborg werd gelanceerd en inmiddels in andere steden beschikbaar is. Het richt zich op het aanbieden van flexibele mobiliteitsoplossingen, inclusief openbaar vervoer en autodeeldiensten.
Verder naar het zuiden, in Duitsland, is de auto nog steeds koning, maar dan wel op een duurzame manier. De Autobahn is niet alleen bekend om zijn ontbrekende snelheidslimieten, maar ook om de talrijke hybride en elektrische voertuigen die er te vinden zijn. Het openbaar vervoer is er echter eveneens zeer ontwikkeld, met een uitgebreid netwerk van treinen en bussen. Duitsland is een land waar MaaS traag op gang komt, maar de potentie groot is. Berlijn heeft onlangs een pilotproject gelanceerd dat openbaar vervoer, carsharing en fietsdelen combineert. Rhein-Main-Verkehrsverbund (RMV) heeft een app gelanceerd. De mobiele app “RMVgo” is een uitbreidbare MaaS-oplossing met een reisplanner, optionele ticketaankoop en diverse verkeersinformatie.
vervoersnetwerk
Met de hoge kwaliteit en efficiëntie van het Duitse openbaar vervoersnetwerk, biedt dit een solide basis voor verdere MaaS-ontwikkeling. Berlijn, de hoofdstad en de grootste stad van Duitsland, heeft onlangs een pilotproject voor Mobility as a Service gelanceerd. Het combineert openbaar vervoer, deelauto’s, deelfietsen en zelfs deelsteps in een enkele, gebruiksvriendelijke app. De stad heeft ook geïnvesteerd in elektrische bussen en streeft naar een volledig elektrisch busnetwerk tegen 2030. Met zijn uitgebreide U- en S-Bahn netwerk biedt Berlijn al een sterke basis voor geïntegreerd stedelijk vervoer.
München, de hoofdstad van Beieren, zet in op groene mobiliteit. De stad heeft geïnvesteerd in waterstofbussen en experimenteert met autonome voertuigen. Bovendien werkt München aan de uitbreiding van zijn fietsnetwerk en bevordert het actief het gebruik van fietsen als een milieuvriendelijke transportoptie. In Hamburg zien we een vergelijkbare trend. De stad heeft een innovatief openbaarvervoersysteem, inclusief een goed ontwikkelde metro, meerdere buslijnen en veerboten die de Elbe doorkruisen. Hamburg is ook een van de eerste Duitse steden die een grootschalig deelstep-programma heeft geïntroduceerd.
Frankfurt, een van de belangrijkste financiële centra van Europa, werkt hard aan het verminderen van het autoverkeer in het stadscentrum. Het openbaar vervoersnetwerk wordt actief uitgebreid en er zijn plannen om het aantal parkeerplaatsen in de stad te verminderen om ruimte te maken voor meer groene zones. Düsseldorf en Stuttgart, hoewel kleiner in vergelijking met de andere genoemde steden, zijn ook bezig met het moderniseren van hun vervoersinfrastructuur. Van uitbreidingen van de metro tot de introductie van elektrische bussen, deze steden begrijpen de noodzaak om duurzame en efficiënte mobiliteitsopties te bieden aan hun inwoners en bezoekers.
De Romaanse landen, zoals Frankrijk, Italië en Spanje, combineren oude tradities met nieuwe technologie. In het Venetiaanse labyrint van kanalen, bruggetjes en smalle steegjes is mobiliteit een unieke uitdaging. Terwijl de meeste steden zich in rap tempo vullen met auto’s, deelfietsen en elektrische scooters, blijft Venetië een anomalie. De stad lijkt immuun voor de traditionele manieren van vervoer die andere metropolen kenmerken, maar dit wil niet zeggen dat Venetië achterblijft op het gebied van mobiliteit.
Hoewel MaaS in Italië nog in de kinderschoenen staat, is er aanzienlijke vooruitgang geboekt. Dit komt ook omdat Italië te maken heeft met problemen zoals verkeerscongestie en luchtvervuiling, die de vraag naar efficiëntere en duurzamere vervoersoplossingen stimuleren. Rome, Napels, Milaan. De Italiaanse weg naar Mobiliteit als een Dienst (MaaS) loopt via dit metropolitaanse trio dat de overheidsaanbesteding heeft gewonnen, ontwikkeld als onderdeel van projecten die zijn gekoppeld aan het Nationaal Herstel- en Veerkrachtplan (NRRP). De drie hoofdsteden zullen echte laboratoria zijn voor het testen van de MaaS-diensten.
waterbussen
De beroemde Vaporetto’s, waterbussen die door de Canal Grande en kleinere kanalen varen, vormen de ruggengraat van het openbaar vervoer in Venetië. Ze bieden niet alleen een schilderachtige, maar ook een praktische manier om je van punt A naar B te verplaatsen. De afgelopen jaren is het Vaporetto-netwerk gemoderniseerd om toegankelijker en milieuvriendelijker te zijn, inclusief de introductie van elektrisch aangedreven boten. De stad investeert ook in duurzamere mobiliteitsopties.
Het recente project “Venezia a piedi” (Venetië te voet) moedigt zowel bewoners als bezoekers aan om te wandelen. Voor degenen die het vasteland willen bereiken, zijn er uitgebreide trein- en busverbindingen die Venetië verbinden met steden als Padua, Verona en zelfs verder gelegen bestemmingen. De aanwezigheid van een efficiënt en goed verbonden treinstation bij Venezia Santa Lucia zorgt ervoor dat Venetië niet geïsoleerd raakt van de rest van Italië en Europa.
In Romaanse landen is de scooter een veelvoorkomend fenomeen, wat zorgt voor een levendig straatbeeld. Maar vergeet ook het TGV-netwerk in Frankrijk niet, of de AVE-hogesnelheidstreinen in Spanje, die beide toeristen in recordtempo van stad naar stad brengen. In Zuid-Europese landen zoals Spanje en Italië is MaaS nog in een relatief vroeg stadium. Echter, steden als Barcelona en Rome experimenteren met integratie van verschillende vervoersmiddelen in één app, vaak in samenwerking met particuliere vervoersaanbieders.
Parijs heeft zichzelf ook op de kaart gezet met een breed scala aan deelvervoeropties. Van elektrische scooters tot fietsdeeldiensten zoals Vélib', de stad biedt tal van alternatieven voor traditioneel vervoer.
In de schaduw van de Eiffeltoren en langs de oevers van de Seine, wordt in Parijs een stille revolutie op het gebied van mobiliteit gevoerd. De Franse hoofdstad, ooit het toonbeeld van romantiek met haar geplaveide straten en klassieke boulevards, zet grote stappen in het moderniseren van haar vervoersnetwerk. Dit alles met als doel om het leven van zowel bewoners als bezoekers gemakkelijker en duurzamer te maken.
Franse revolutie
In het landschap van de Franse mobiliteit hebben MaaS-apps (Mobiliteit als een Dienst) een indrukwekkende opmars gemaakt, van de metropool Parijs tot de pittoreske Provence en verder. Het brede scala aan apps toont aan dat Frankrijk serieus investeert in het verbeteren van stedelijke en interstedelijke mobiliteit. Neem bijvoorbeeld Divia, een app die dienst doet in Dijon en burgers in staat stelt hun reis van begin tot eind te plannen, inclusief het boeken van tickets. Of Moovizy in Saint-Etienne, die alles biedt van traditioneel openbaar vervoer tot deelfietsen en zelfs parkeerservices. In Parijs is Bonjour RATP een must-have app, die reizigers niet alleen informeert over metro- en bustijden, maar ook over deelfietsen en scooters.
Dan hebben we nog Tac Mobilités in Grenoble en Monapass in Marseille, die vergelijkbare one-stop-shop diensten aanbieden, maar elk met hun eigen lokale flair. Voor langeafstandsreizen is er SNCF Connect, die de volledige servicecatalogus van de Franse nationale spoorwegmaatschappij op één handig platform biedt. Op regionaal niveau maken apps als IDFM en Modalis het voor pendelaars en toeristen eenvoudiger om zich te verplaatsen binnen de Île-de-France en de regio Nouvelle-Aquitaine. En laten we de opkomende spelers zoals Yuwway, Urbi, Chipi en Migo niet vergeten, die elk op hun eigen manier proberen de mobiliteitspuzzel op te lossen door middel van innovatieve oplossingen, variërend van carpooling tot on-demand shuttles.
charme
In Oost-Europa, van Polen tot Roemenië, zijn de vervoersnetwerken in ontwikkeling, maar ze hebben hun eigen charme. Hier vind je bijvoorbeeld nog nachttreinen, een romantische en avontuurlijke manier om grote afstanden af te leggen. Daarnaast zijn de Baltische staten voorlopers in het aanbieden van digitale oplossingen voor openbaar vervoer, zoals e-tickets en apps voor real-time informatie. In Oost-Europa zijn er nog weinig MaaS-initiatieven, maar het potentieel voor groei is aanzienlijk.
Warschau, de hoofdstad van Polen, is hier een goed voorbeeld van. De stad heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het moderniseren van haar metro- en busnetwerken. Daarnaast worden fietspaden uitgebreid en is er meer aandacht voor voetgangersvriendelijke zones. Deelfietsen en elektrische scooters zijn ook steeds meer te zien in de straten van de Poolse hoofdstad, wat wijst op een verschuiving in hoe mensen zich door de stad bewegen. Boekarest, de grootste stad van Roemenië, worstelt al jaren met files en luchtvervuiling. Echter, recente projecten zoals de modernisering van het openbaarvervoersnetwerk en de introductie van ‘groene banen’ voor bussen en fietsen, geven aan dat de stad serieus werkt aan het verbeteren van haar mobiliteit. Ook hier zien we de opkomst van deelauto’s en elektrische scooters als tekenen van een veranderende mobiliteitscultuur.
In Praag, een stad die vooral bekendstaat om haar historische architectuur, begint men het belang van moderne mobiliteitsoplossingen te erkennen. De Tsjechische hoofdstad is bezig met de ontwikkeling van nieuwe metrolijnen en heeft al verschillende Mobility as a Service (MaaS)-platforms geïntroduceerd om reizen gemakkelijker te maken. Sofia, de hoofdstad van Bulgarije, heeft recentelijk een geavanceerd ticketingsysteem ingevoerd voor haar openbaar vervoer en nieuwe, milieuvriendelijke bussen aan haar wagenpark toegevoegd. Daarnaast zijn er plannen om de fietsinfrastructuur in de stad te verbeteren, wat een grote stap voorwaarts zou zijn in een stad waar de auto nog vaak koning is.
In Londen is de metro, ook wel bekend als de 'Tube', de ruggengraat van het lokale vervoer. Het is snel, frequent en verbindt bijna elke hoek van de stad.
Toch is de metro niet de enige optie. Dankzij de komst van elektrische stepverhuur is het nu mogelijk om de historische wijken te verkennen zonder vast te zitten in het verkeer. Fietsen in Londen heeft een ware metamorfose ondergaan. Wat ooit werd gezien als een riskante onderneming in een stad die gedomineerd wordt door dubbeldekkers en zwarte taxi’s, wordt nu steeds meer beschouwd als een levensvatbaar en zelfs aanbevolen alternatief voor stedelijk vervoer. Transport for London, het orgaan dat verantwoordelijk is voor het transport in de Britse hoofdstad, heeft een actieve rol gespeeld in het bevorderen van fietsen als een efficiënte en groene mobiliteitsoptie.
fietsroutes
Een belangrijk initiatief in deze context is de introductie van ‘Cycle Superhighways’, speciale fietsroutes die belangrijke delen van de stad met elkaar verbinden. Deze routes zijn zo ontworpen dat ze fietsers een veilige en snelle doorgang bieden, ver weg van het drukke autoverkeer. Bovendien zijn er tal van kleinere fietspaden en ‘Quietways’ geïntroduceerd om de bereikbaarheid van minder drukke gebieden te verbeteren. Daarnaast is er het Santander Cycles-deelsysteem, vaak liefkozend ‘Boris Bikes’ genoemd naar de voormalige burgemeester Boris Johnson. Dit systeem biedt fietsen die op verschillende locaties in de stad kunnen worden opgepikt en achtergelaten, waardoor bewoners en toeristen een gemakkelijke en betaalbare manier hebben om korte afstanden af te leggen.
De Britse eilanden bieden een mix van oude en nieuwe vormen van vervoer, van de traditionele dubbeldekkers in Londen tot moderne treinen en trams in steden als Edinburgh en Dublin. De treinverbindingen zijn uitgebreid, maar vaak ook prijzig, dus het loont om vroeg te boeken. In het Verenigd Koninkrijk is de MaaS-benadering gefragmenteerd. Hoewel er in steden als Birmingham en Manchester enkele initiatieven zijn, is er nog geen landelijke strategie. Veel van deze zijn nog in de experimentele fase, maar tonen veelbelovende resultaten in termen van gebruikersadoptie en vermindering van autoverkeer.
In de diverse steden en regio's van Europa is mobiliteit een steeds prominenter thema. Oost-Europese steden zoals Warschau en Boekarest investeren in modernere en duurzamere vervoerssystemen, terwijl in Londen een fietsrevolutie plaatsvindt met nieuwe fietsroutes en deelfietssystemen. Nederland, met zijn diepgewortelde fietscultuur en efficiënte treinnetwerk, dient als een voorbeeld van geïntegreerde en duurzame mobiliteit. Van traditioneel openbaar vervoer tot innovatieve digitale platforms, Europa is volop in beweging om mobiliteit te transformeren voor de 21e eeuw.
Over fietsers gesproken, een reis naar Amsterdam zou niet compleet zijn zonder op zijn minst te overwegen om een fiets te huren. De stad is uitgerust met talloze fietspaden en fietsverhuurstations. Toeristen kunnen gemakkelijk een fiets pakken en door de grachten en over de bruggen van deze pittoreske stad cruisen. Het Nederlandse spoorwegnetwerk, NS, maakt uitstapjes naar andere steden zoals Utrecht of Haarlem een fluitje van een cent.
Nederland staat bekend om zijn fietscultuur. Fietspaden zijn overal, van drukke stedelijke centra tot landelijke dorpen. Sterker nog, er zijn meer fietsen dan inwoners in dit kleine Europese land. De infrastructuur is zo ontworpen dat fietsen niet alleen veilig is, maar ook de snelste manier kan zijn om je te verplaatsen over korte afstanden. Naast conventionele vervoersmiddelen neemt ook het concept van Mobility as a Service (MaaS) een vlucht in Nederland. Verschillende steden experimenteren met apps en diensten die een reeks vervoersopties integreren, van openbaar vervoer tot deelfietsen en -auto’s, allemaal beheerd via een enkele digitale interface.
Of het nu gaat om – Rotterdam-Den Haag – de Zuidas (Amsterdam) – Utrecht Leidsche Rijn, Vleuten en De Meern – de gemeente Eindhoven, ASML, Brainport Smart Mobility – Twente – Limburg of Groningen-Drenthe, de toepassing van MaaS is op dit moment nog niet eenvoudig. Zelfs de waterwegen, die diep verankerd zijn in de Nederlandse geschiedenis, worden niet over het hoofd gezien. In steden als Amsterdam en Rotterdam zijn er veerdiensten die zowel functioneel als recreatief gebruikt worden, waardoor water een integraal onderdeel wordt van de mobiliteitsmix.
Wat Nederland onderscheidt, is de benadering van mobiliteit. Het is niet alleen een kwestie van van punt A naar punt B gaan, maar ook hoe dit op de meest efficiënte en duurzame manier kan worden gedaan, voor iedereen. Met de overheid, gemeenschappen en particuliere bedrijven die samenwerken om innovatieve oplossingen te creëren, dient Nederland als een model voor hoe een klein land groot kan denken als het om mobiliteit gaat.
