Het eerste ‘Nederlandse’ bedrijf dat slachtoffer kan worden van de Ruslandcrisis, dient zich aan, volgens Het Parool. Webgigant Yandex NV, gevestigd in het WTC op Schiphol, zit flink in de problemen, noteert Personenvervoer Magazine, nu de handel in de aandelen is stilgelegd. Daarmee komt het voortbestaan van de grootste zoekmachine, webwinkel, maaltijdbezorger en Uberkloon van Rusland in gevaar.
Yandex (‘yet another index’), dat een jaar ouder is dan Google, is een echte webpionier. Het is niet alleen de meest gebruikte zoekmachine in Rusland; met zo’n 90 andere activiteiten ís Yandex hét Russische internet. Russen doen alles via Yandex. Na een avondje stappen pakken ze de Yandextaxi (van Yandex BV), die dominant is in de Russische federatie. In 2020 zette het bedrijf met 18.000 werknemers 3 miljard dollar om en verloor het bijna 96 miljoen dollar vanwege corona.
Yandex NV wordt bestuurd vanuit Moskou, maar de hoofzetel van het bedrijf zit al sinds juni 2004 in het WTC op Schiphol, inmiddels met 15 dochters, waaronder Uberkloon Yandex BV. Dat hangt vooral samen met het voordelige Nederlandse belastingregime, waar Uber ook gebruik van maakt: als ‘Nederlands’ bedrijf hoefde het concern lange tijd minder belasting over rente en dividendinkomsten af te dragen in Rusland. Maar inmiddels heeft dit fiscale trucje zijn glans inmiddels verloren, want sinds 1 januari is Rusland uit het belastingverdrag met Nederland gestapt. Ook heeft Yandex een nieuwe accountant nodig. KPMG stopte deze week in Rusland.
De Oekraïneoorlog lijkt op het eerste oog geen gevolgen te hebben voor de internetgigant. Yandex en grootaandeelhouder Arkadi Volozj staan immers op geen enkele westerse sanctielijst. Wel legden de Amerikaanse beurzen een week geleden de handel in alle fondsen met een Russisch tintje stil. Yandex heeft sinds 2011 een notering aan de Nasdaq. In de dagen daarvoor was het aandeel bijna 60 procent minder waard geworden. Had Yandex als geheel in november nog een beurswaarde van ruim 31 miljard dollar, inmiddels is dat gekrompen tot 6,8 miljard.
onderpand
Probleem is dat de beursnotering een soort onderpand is voor obligatieleningen die het bedrijf overeind houden. Volgens de voorwaarden kunnen de leningen, onder meer circa 12,5 miljoen van ABN Amro, worden opgeëist als de aandelenhandel meer dan vijf handelsdagen stilligt. Dat moment werd maandagavond bereikt. Het bedrijf heeft niet het geld om de 1,25 miljard dollar die met de obligaties is gemoeid, te compenseren.
Zelfs als die hobbel wordt genomen, is Yandex nog niet uit de problemen. Zo droogt het aanbod in het virtuele winkelcentrum van Yandex op nu er geen westerse consumentengoederen geleverd kunnen worden. Dat geldt ook voor cruciale internetapparatuur om de systemen van Yandex op gang te houden. Het bedrijf zingt het naar eigen zeggen met de huidige technologie hoogstens 12 tot 18 maanden uit.
joint-ventures
Ook worden joint-ventures met westerse bedrijven ontmanteld. Zo trekt Grubhub, de Amerikaanse dochter van Thuisbezorgd-moeder Takeaway, de stekker uit een deal voor de levering van maaltijdbezorgrobots. Uber, dat de concurrentiestrijd met Yandex glansrijk verloor, is al lange tijd bezig zijn belang van een derde in Yandex’ taxidienst te verkopen. Litouwen heeft Google en Apple gevraagd de app van Yandex.Taxi te verwijderen.
Het meest dreigend is het dreigement van de Russische regering om buitenlandse bezittingen van westerse bedrijven te nationaliseren. Als Nederlandse NV staat Yandex dan nadrukkelijk in het vizier van een regering die toch al kritisch kijkt naar de macht van internetbedrijven.
Lees ook: Russische techbedrijf Yandex gaat zonder Uber verder