De Vlaamse overheid gaat een volgende fase in nu bekend werd dat de mobiliteitscentrale in handen komt van de inschrijving van het Amerikaanse ViaVan. Vlaanderen gaat hetzelfde systeem als Amsterdam, Londen en Berlijn inzetten om de hervorming van het openbaar vervoer in goede banen te leiden. Meer dan twee jaar deed de Vlaamse overheid er over om de uitgangspunten in het Decreet Basisbereikbaarheid van 3 april 2019, dat het aanbod van openbaar vervoer deel uitmaakt van het totale mobiliteitsnetwerk, aan te besteden. Exact een jaar geleden was reeds bekend dat Via als winnaar uit de bus kwam maar een juridisch steekspel liet Minister Lydia Peeters geen andere keuze dan dit nog niet bekend maken.
Ondertussen vroegen belangenbehartiger, kennisdeler en netwerkorganisatie voor de lokale besturen, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, eerder aan minister Lydia Peeters de lanceringsdatum van basisbereikbaarheid met 6 maand uit te stellen. Vlaanderen heeft nu afgelopen vrijdag het Amerikaanse bedrijf Via, via de Nederlandse BV ViaVan Technologies, definitief gekozen om die ritten aan te bieden. Met belbussen, taxi’s en deelauto’s of -fietsen moet de Vlaming straks ‘de laatste kilometer’ tot een goed einde brengen.
Om dit goed en kostenefficiënt te organiseren, is er nood volgens de Vlaamse regering om een overkoepelende mobiliteitscentrale in te richten. Een bedrag van 100 miljoen euro krijgt het Amerikaanse bedrijf Via van de Vlaamse overheid om voor een periode van acht jaar een “mobiliteitscentrale” uit te bouwen. De operationele regiefunctie voor het Vervoer op Maat wordt straks uitgevoerd zoals in de aanbesteding verwacht door ViaVan. De mobiliteitscentrale staat in voor het plannen, boeken en betalen van ritten. De centrale verschaft informatie over alle openbaar vervoer, analyseert de vervoersvragen en mobiliteitsmogelijkheden van de gebruiker en verwijst desgevallend door.
"De Vlaamse overheid heeft een aanbesteding gegund aan een in de EU gevestigde entiteit van een Amerikaans bedrijf dat gebruikmaakt van de AWS-clouddiensten. Een Nederlands bedrijf dat niet door de Vlaamse overheid was gekozen in de aanbestedingsprocedure, had eerder dit besluit aangevochten bij de Raad van State"
ViaVan
Enkele Nederlandse bedrijven schreven in voor de aanbesteding. De kleine TCA-concurrent ViaVan Technologies BV te Amsterdam die inschreef als Combinatie Viavan GmbH, en River North Transit LLC USA, ging een paar jaar geleden van start in Amsterdam. Het Amsterdamse bedrijf kwam in het nieuws wanneer het aan het begin van de pandemie vorig jaar de activiteiten voorlopig stil legde en in een een e-mail de ViaVan-chauffeurs daarvan op de hoogte bracht. In 2012 hebben twee Israëlische ondernemers, Daniel Ramot en Oren Shoval, het bedrijf ViaVan in New York opgericht. Ze ontwikkelden een algoritme dat in realtime het aantal passagiers dat dezelfde richting uit wil, kan koppelen aan het best passende vervoersmiddel.
ViaVan is een internationale speler die maar eigen zeggen partners heeft in ruim 20 landen en daarin miljoenen ritten laat uitvoeren. In Berlijn exploiteert ViaVan GmbH een voornamelijk elektrische vloot voor gedeelde ritten op aanvraag in de openbare sector. In Milton Keynes rollen ze de eerste volledig elektrische vloot van het Verenigd Koninkrijk uit voor gedeelde ritten op aanvraag. In Amsterdam kunnen passagiers met de eVia-service ritten in elektrische voertuigen boeken. Om voet aan wal te krijgen op de Europese markt ging het Amerikaanse bedrijf in 2017 een joint venture aan met Mercedes-Benz en doopte die ViaVan.
Raad van State
De aanbesteding werd tot twee keer toe aangevochten bij de Raad van State door het Nederlandse bedrijf Qarin BV uit Amsterdam en Rotterdam BV Mobiliteitscentrale RMC. Een eerste keer moest de Vlaamse regering haar beslissing beter motiveren, de tweede keer werd de GDPR klacht meteen verworpen. De Raad van State bevestigde dat de beslissing van de Vlaamse overheid om een contract te sluiten met een EU-filiaal van een Amerikaans bedrijf dat gebruik maakt van AWS-clouddiensten geen inbreuk maakt op de AVG. De Raad van State baseerde zich onder meer op richtlijnen van het EDPB en de Vlaamse Toezichtscommissie, die encryptie noemen als een mogelijke aanvullende maatregel voor gegevensoverdracht naar de VS.
kritiek WWSG en GTL
De vervoerregio’s hadden eerder het kernnet en aanvullend net voorwaardelijk goedgekeurd. VWSG trok eerder aan de bel en dacht er extra maanden nodig waren om na het gunningsproces voor de aanbesteding van de mobiliteitscentrale en vervoer op maat, de nieuwe vervoermiddelen en ondersteunende diensten operationeel te krijgen, én de communicatie te verzorgen naar de reizigers toe. Taxibranche GTL was daar toen niet over te spreken en gaf aan dat dit opnieuw een klap zou betekenen in het gezicht van de Vlaamse taxisector. Het vernieuwde vervoer moest normaal op 1 januari 2022 ingaan, maar door juridische beslommeringen na het bekendmaken van de uitslag van de aanbesteding die tot twee maal toe werd aangevochten werd de bekendmaking en lancering uitgesteld.
De opdracht werd in 2020 gegund, waarna het snel schakelen was voor de winnaar van deze aanbesteding om alles operationeel te hebben voor 1 januari 2022. Eindelijk durfde Vlaanderen keuzes te maken. Veel bussen rijden nu nutteloos rond en kosten handenvol geld, en daar komt binnenkort een einde aan als het aan ViaVan en de overheid ligt. Andere bedrijven die aan deze aanbesteding deelnamen waren Be-Mobile NV, Capgemini Belgium, Cronos Public Services NV, DVG Regie BV, Qarin BV, Shotl Transportation S.L, Siemens Mobility NV/SA en Transvision B.V..
Lees ook: Mobiliteitscentrale: vraag en aanbod op elkaar afstemmen
