Op doelgroepenvervoer kunnen we ook niet echt rekenen als we KNV mogen geloven. De branchevereniging roept zelfs opdrachtgevers op om zich ‘coulant’ op te stellen wanneer ze zien dat hun cliënten niet tijdig of zelfs helemaal niet vervoert worden. Door gebrek aan chauffeurs kunnen roosters niet optimaal worden ingevuld. Dat probleem is volgens Bertho Eckhardt, voorzitter KNV, ook het probleem van de opdrachtgever. Tenslotte moeten we samen het probleem ‘oplossen’ klinkt het. Om dat te kunnen is het zaak eerst het probleem te analyseren. Waar is het fout gegaan de afgelopen jaren? Waarom hebben taxichauffeurs massaal de sector vaarwel gezegd?
Het was even schrikken voor opdrachtgevers na het horen dat het personeelstekort bij de vervoerder op het eigen bord komt te liggen. Bij het uitschrijven van de aanbesteding had je ook al helemaal niet verwacht dat eigen medewerkers van dagbestedingen zelf in het busje moeten rijden om de cliënten naar huis te brengen omdat de vervoerder niet in staat is om personeel te vinden. Oplossingsgericht worden zelf huurbusjes bij de dagbesteding geplaatst om het probleem van het taxibedrijf op te lossen. Ik herinner me de zaak Arduin in het Zeeuwse Middelburg waar dit als oplossing voor het mobiliteitsprobleem het begin van het einde was. Weliswaar om een totaal andere reden, vanuit besparingen op het vervoersbudget, werden medewerkers en vrijwilligers ingezet om de cliënten van dagbestedingen naar de woningen te vervoeren. Het draaide uit op een ramp, een ware chaos bedacht en geregisseerd door een advieskantoor. Een projectleidster van buiten de vervoerssector die dit probleem even kwam aanpakken en gedurende het oplossen van het toneel verdween.
Problemen
Voor de taxisector zelf zou het beter zijn de problemen structureel op te lossen. De sector zit immers niet te wachten op constructies met huurbusjes aan de dagbesteding die het probleem moeten oplossen. We zijn in Nederland sterk om voor totale beroepsgroepen te applaudisseren maar diezelfde groep belonen is een andere zaak. En dat is nu net waar het schoentje wringt. Vergrijzing is hier niet aan de orde. Integendeel, menig taxichauffeurs in zittend zorgvervoer of leerlingenvervoer zijn niet de jongsten. Maar met de passie en plezier wat deze beroepsgroep iedere dag toont is onbeschrijfelijk. Vaak niet gezien door de werkgevers, maar des te meer door de cliënten. Deze mensen zijn de vaste waarden van een taxibedrijf die elke dag opnieuw een visitekaartje voor de ondernemer afleveren.
Uber
Uber moest in het tweede kwartaal van dit jaar nog flinke kosten maken om chauffeurs die het bedrijf eerder verlieten weer terug te krijgen. Dat leverde het bedrijf een operationeel kwartaalverlies op van ruim een half miljard dollar. Veel chauffeurs stopten eerder met rijden voor Uber doordat de vraag naar ritjes sterk was teruggelopen als gevolg van de coronapandemie. Het afgelopen kwartaal trok het bedrijf de portemonnee flink om hen te verleiden terug te keren. Taxibedrijf en maaltijdbezorger Uber lijkt dicht bij het moment dat het Amerikaanse bedrijf eindelijk echt winstgevend is. Als het daadwerkelijk lukt voor Uber om nu al winstgevend te worden, zou dat een opsteker zijn. Het bedrijf was tot nu toe telkens zoveel geld kwijt aan investeringen in de toekomst, dat er meer werd uitgegeven dan er via de normale bedrijfsvoering binnenkwam. Ook koos Uber ervoor om uit te breiden naar andere diensten dan de oorspronkelijke taxi-app. Zo is het bedrijf via Uber Eats tegenwoordig ook een belangrijke speler op het gebied van maaltijdbezorging. Waarschijnlijk heeft die strategische keuze ervoor gezorgd dat winstgevendheid wat langer op zich liet wachten.
Werkgevers
“Werkgevers weten alleen maar hoe ze het personeel kunnen uitbuiten”, een veelgehoorde uitspraak bij taxichauffeurs. Vraag is of dit echt het geval is of de nadelen van aanbesteden goed zichtbaar zijn geworden. De sector roept al jaren dat ze rijden tegen bodemprijzen maar stelt nooit de vraag wie deze tarieven heeft veroorzaakt. In geen enkele aanbesteding heeft ooit gestaan dat het tegen de bodemprijs moest gebeuren waarbij geen enkele ruimte meer was om de chauffeur een fatsoenlijk uurloon te betalen. Tekorten worden niet opgelost door het flexibeler opstellen van opdrachtgevers. Taxibedrijven hebben moeite om vacatures ingevuld te krijgen. Ondertussen heeft iedereen ze vaak zien rijden. Taxibusjes met achterop de wervende tekst ‘collega’s gezocht’. Opleidingen worden zelfs door bedrijven zoals Omnibuzz gratis aangeboden.
Steun
De meeste coronabeperkingen werden door het kabinet opgeheven, waardoor de meeste steunmaatregelen werden stopgezet. Door de coronacrisis verdween het tekort aan chauffeurs wat naar de achtergrond, maar het is niet nieuw en zeker niet veroorzaakt door de pandemie. Het is nu alleen versterkt omdat veel chauffeurs de sector verlieten. Het is nu geen kwestie die kan wachten, er moet nu actie worden ondernomen. Vakbonden zetten in op een structurele loonsverhoging tijdens de CAO onderhandelingen. Veel ondernemers erkennen de nood aan een verhoging van het arbeidsloon voor chauffeurs. Toch is de tweedeling in de sector tussen straattaxi en zittend zorgvervoer groot. Wat er voor de ene bedrijfstak als normaal uit ziet wordt dan voor de andere niet meer betaalbaar gezien de vele wachturen.
Het tekort aan taxichauffeurs is geen nieuw probleem voor de taxibranche. Detacheerders proberen daar al jaren op in te spelen. Vandaag solliciteren, is morgen rijden of direct starten met inwerken, in afwachting van de tijdelijke chauffeurspas. Maar waarom zou je als taxichauffeur in een sector waar een groot tekort is aan personeel je diensten aanbieden via een detacheerder? Een mooie nieuwe baan en toekomst zoek je rechtstreeks bij een ondernemer waar je op kunt vertrouwen. Het chauffeurstekort is niet van vandaag op morgen opgelost.
