Het lijkt een klein detail, maar het leidde tot een storm van reacties in België.
De populaire treinconducteur Ilyass Alba kreeg een formele klacht omdat hij bij een halte in het Vlaams-Brabantse Vilvoorde via de intercom “bonjour-goedemorgen” zei. Volgens de strikte taalregels die in Vlaanderen gelden, had hij zich op dat moment uitsluitend tot zijn reizigers in het Nederlands mogen richten. De klacht, ingediend bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht, werd gegrond verklaard.
De Belgische spoorwegmaatschappij NMBS reageerde direct op het incident en pleit nu voor meer flexibiliteit in de taalvoorschriften. “We willen geen robotachtige treinbegeleiders die bang zijn om reizigers hartelijk toe te spreken,” zegt NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman. “Onze conducteurs moeten zich kunnen aanpassen aan de realiteit van het moment, zeker in een meertalig land als België.”
strikte taalregels
Alba, die volgens de berichtgeving in Het Nieuwsblad een grote schare fans heeft dankzij zijn berichten op sociale media over het dagelijkse leven op het spoor, maakte zelf melding van de klacht. Het incident vond plaats toen zijn trein ter hoogte van Vilvoorde reed, slechts een minuut verwijderd van de grens met het tweetalige Brussels Gewest. Daar gelden andere regels: tweetalige aankondigingen zijn toegestaan, waarbij de volgorde van de talen afhangt van de moedertaal van de conducteur.
Vilvoorde ligt echter volledig in Vlaanderen, waar de regelgeving dicteert dat alleen Nederlands gebruikt mag worden in communicatie met reizigers. Ook de digitale borden in de trein moeten daar uitsluitend Nederlandstalige informatie tonen. De reiziger die de klacht indiende, benadrukte dat de begroeting in het Frans een overtreding van deze regels was. Dit incident legt volgens de NMBS de beperkingen van de huidige taalwetgeving bloot.
de praktijk
De taalregels voor treinbegeleiders zijn vastgelegd in complexe wetgeving die de taalgrenzen in België strikt bewaakt. In Vlaanderen geldt Nederlands als enige officiële taal. In Brussel, dat officieel tweetalig is, mogen conducteurs hun omroepen in zowel Nederlands als Frans doen. Treinen richting de luchthaven van Zaventem vormen een uitzondering: daar is het gebruik van vier talen (Nederlands, Frans, Engels en Duits) toegestaan, ongeacht de locatie.
Hoewel de klacht formeel gegrond werd verklaard, wil de NMBS voorkomen dat dergelijke situaties in de toekomst escaleren. Het vervoersbedrijf pleit daarom voor een soepeler kader dat conducteurs de ruimte biedt om zich aan te passen aan specifieke situaties.
Dimitri Temmerman legt uit: “In Brussel hangt de volgorde van de talen af van de moedertaal van de ‘chef de bord’. Een Nederlandstalige treinbegeleider begint in het Nederlands, terwijl een Franstalige begint in het Frans.” De strenge naleving van deze regels in Vlaanderen lijkt echter steeds meer vragen op te roepen in situaties zoals die van Alba.
Het incident heeft de discussie over de toepasbaarheid van de taalwetgeving nieuw leven ingeblazen. Volgens critici toont de klacht tegen Alba aan dat de regels niet meer aansluiten bij de realiteit. “We willen geen hokjesdenken, maar een gastvrije dienstverlening die de diversiteit van onze samenleving weerspiegelt,” aldus Temmerman.
Op sociale media spraken vele reizigers hun steun uit voor Alba. Ze prezen zijn vriendelijkheid en zijn toewijding om de treinervaring zo aangenaam mogelijk te maken. Sommigen noemden de klacht “absurd” en “symboolpolitiek”. Voor Alba zelf is de zaak een les in hoe gevoelig taalkwesties kunnen liggen in België.
Bron: Belga
