De overheid heeft deze week opnieuw een duidelijke koers uitgezet voor de toekomst van Schiphol.
Met het vastleggen van het aangepaste Luchthavenverkeerbesluit (LVB) op 7 mei 2025 zet het kabinet in op een nieuw evenwicht tussen economische groei en leefbaarheid. Minister Barry Madlener heeft met de afronding van de zogeheten ‘balanced approach’-procedure niet alleen grenzen gesteld aan het aantal jaarlijkse vliegbewegingen, maar ook ruimte gecreëerd voor een beleid dat stillere vliegtuigen actief stimuleert en tegelijk de overlast voor omwonenden terugdringt.
Vanaf 1 november 2025 mag Schiphol maximaal 478.000 vliegbewegingen per jaar uitvoeren. Daarvan zijn er hooguit 27.000 toegestaan in de nacht. Deze aantallen zijn het directe gevolg van de procedure die binnen Europese regelgeving is doorlopen, met als doel de geluidsoverlast structureel aan te pakken. Minister Madlener maakt met de beleidswijziging tevens mogelijk dat alle nieuwe en stillere vliegtuigen die na die datum worden ingezet, volledig meetellen in het behalen van de afgesproken geluidsdoelstellingen. Daarmee komt hij tegemoet aan een eerder aangenomen motie van VVD-Kamerlid Peter de Groot, waarin werd aangedrongen op het belonen van technologische innovatie in de luchtvaart.
geluidsreductie
Het kabinet wil uiterlijk een geluidsreductie van 20 procent realiseren ten opzichte van de situatie in 2024. Vijftien procent daarvan wordt bereikt via beperkingen op het aantal vluchten en door lawaaiige toestellen in de nacht te weren. De overige vijf procent moet komen uit vlootvernieuwing. Dit betekent concreet dat luchtvaartmaatschappijen verplicht worden te investeren in nieuwere en stillere vliegtuigen, die minder overlast veroorzaken voor de omgeving van Schiphol.
Tegelijk biedt de nieuwe aanpak ook een toekomstperspectief voor de luchthaven zelf. Zodra de afgesproken geluidsreductie is bereikt, wordt nieuwe geluidsruimte die ontstaat door verdere vlootvernieuwing of technologische vooruitgang eerlijk verdeeld. De helft daarvan mag worden benut voor gecontroleerde groei van Schiphol, terwijl de andere helft ten goede komt aan omwonenden. Die benadering moet ervoor zorgen dat groei van de luchthaven niet automatisch leidt tot meer overlast, maar juist een prikkel vormt voor de sector om duurzamer te opereren.
Niet iedereen is overtuigd van het nut van de nieuwe aanpak. Milieuorganisaties zoals Greenpeace, Milieudefensie en de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland stellen dat het kabinet de afgesproken reductiedoelstelling in feite afzwakt door bestaande verbeteringen mee te rekenen. Volgens hen worden maatregelen die al gepland stonden – zoals het vervangen van oudere toestellen – nu gepresenteerd als extra stappen. “Een geluidsverschil van 1 tot 2 decibel is nauwelijks hoorbaar voor mensen”, stellen zij. Daarmee betwijfelen zij of de inzet van stillere vliegtuigen daadwerkelijk zal leiden tot merkbare vermindering van de overlast.
Ook de Raad van State uitte eerder zijn zorgen over de juridische positie van omwonenden. Het huidige beleid, waarin zogeheten anticiperend wordt gehandhaafd, zou volgens de hoogste bestuursrechter onvoldoende bescherming bieden. Het kabinet erkent deze kritiek en werkt aan een definitieve wijziging van het LVB, waarmee de tijdelijke handhaving wordt beëindigd en de rechtszekerheid voor bewoners wordt hersteld.
plannen uitvoerbaar
Aan de kant van de luchtvaartsector is het geluid juist positief. KLM noemt de plannen uitvoerbaar en ziet in de nieuwe regels een stimulans om de vloot verder te vernieuwen. Schiphol zelf stelt dat het beleid ruimte biedt om de functie van internationale hub in stand te houden, terwijl tegelijk wordt voldaan aan de milieueisen.
De Europese Commissie is geïnformeerd over de beleidswijziging, maar had eerder al kritiek op de onderbouwing van de maatregelen en het tempo waarin de reductie zou worden doorgevoerd. Het is nu afwachten of de Commissie de Nederlandse plannen voldoende doortimmerd vindt om definitieve goedkeuring te geven.
Of de maatregelen in de praktijk ook werkelijk leiden tot minder geluidsoverlast voor bewoners rond Schiphol, zal de komende jaren moeten blijken. Voor nu lijkt het kabinet de lijn te hebben gevonden tussen duurzame groei en leefbaarheid, al blijft het draagvlak onder burgers broos en is het vertrouwen van milieuorganisaties voorlopig nog niet hersteld.
