Aantal slachtoffers met hersenletsel in vier jaar tijd verzesvoudigd.
Minister Robert Tieman van Infrastructuur en Waterstaat heeft aangekondigd dat hij een reeks maatregelen gaat invoeren om het aantal gevaarlijke situaties met fatbikes en andere elektrische fietsen terug te dringen. De bewindsman wil onder meer een helmplicht invoeren voor kinderen en jongeren tot 18 jaar die gebruikmaken van een e-bike. Ook wordt gewerkt aan een gedragsaanpak voor bestuurders en aan de invoering van een keurmerk dat meer duidelijkheid moet geven over de veiligheid van elektrische fietsen.
Volgens Tieman zijn de nieuwe maatregelen noodzakelijk, omdat het aantal ernstige ongelukken met fatbikes en e-bikes de afgelopen jaren schrikbarend is toegenomen. Uit cijfers blijkt dat jongeren steeds vaker met zwaar letsel in het ziekenhuis belanden na een val of botsing met een elektrische fiets. “Ik maak me grote zorgen over de fatbike. De laatste cijfers tonen dat er in 2024 zes keer zo veel jongeren op de elektrische fiets op de spoedeisende hulp zijn beland met hersenletsel. We kennen deze verhalen allemaal, en zijn vaak zelf ook een keer geschrokken van een fatbiker die over de stoep scheurde of die illegaal hard over het fietspad reed. Ik vind het belangrijk om hierop in te grijpen, dat ga ik doen met uitvoerbare maatregelen. Daarom zet ik in op een leeftijdsgebonden helmplicht, op een gedragsaanpak én op een keurmerk,” aldus de minister.
niet uitvoerbaar
De Tweede Kamer had eerder gevraagd om specifieke regels voor fatbikes, zoals een helmplicht en een minimumleeftijd voor bestuurders. Daarbij werd voorgesteld om fatbikes te onderscheiden van andere e-bikes door te kijken naar gewicht en trapondersteuning. Onafhankelijk onderzoek heeft echter uitgewezen dat dit praktisch niet uitvoerbaar is. Fabrikanten kunnen hun modellen eenvoudig aanpassen, waardoor ze alsnog onder de categorie reguliere e-bikes zouden vallen. Ook is handhaving volgens de onderzoekers technisch te complex en ontbreekt er overtuigend bewijs dat fatbikes gevaarlijker zijn dan andere elektrische fietsen. Bovendien zouden nieuwe regels ook andere elektrische voertuigen raken, zoals bakfietsen en driewielers.
Daarom kiest Tieman voor een bredere benadering die niet alleen fatbikes treft, maar alle lichte elektrische voertuigen. De helmplicht wordt leeftijdsgebonden ingevoerd en mogelijk later uitgebreid naar bijvoorbeeld e-steps. Het ministerie wil het wetsvoorstel hierover in de loop van 2026 aan de Kamer voorleggen. Daarnaast komt er een gedragsaanpak die moet achterhalen welke factoren leiden tot roekeloos rijgedrag en welke campagnes of maatregelen dit kunnen beperken. De bestaande campagne ‘t kan hard gaan’ krijgt daarbij een grotere rol en gemeenten worden opnieuw aangespoord deze breder uit te zetten.
Verder krijgt de fietsindustrie steun bij de ontwikkeling van een nieuw keurmerk. Dat keurmerk moet consumenten, producenten en handhavers meer zekerheid bieden over de veiligheid en betrouwbaarheid van elektrische fietsen. Het ministerie wil daarbij helpen met de uitwerking en de bekendmaking ervan.
Tieman sluit aanvullende maatregelen niet uit, zoals een minimumleeftijd voor e-bikegebruikers of een officiële typegoedkeuring voor dit soort voertuigen. Een minimumleeftijd vereist echter een wetswijziging die zeker twee jaar in beslag neemt, terwijl een typegoedkeuring praktische problemen oproept, omdat bestaande e-bikes daarmee buiten de regels zouden vallen en de maatregel alleen in Nederland zou gelden.
VeiligheidNL
Uit cijfers van VeiligheidNL blijkt dat het aantal slachtoffers op de spoedeisende hulp tussen 2020 en 2024 is verdubbeld. Vooral jongeren tussen de 12 en 18 jaar lopen steeds vaker ernstig hersenletsel op. In die leeftijdsgroep is het aantal gevallen zelfs verzesvoudigd. Het aantal ongevallen met fatbikes steeg in die periode van nul in 2020 naar 301 in 2024.
Het ministerie benadrukt dat het opvoeren van e-bikes een groot probleem blijft. Fietsen die harder rijden dan wettelijk toegestaan leiden volgens Tieman tot levensgevaarlijke situaties. Het bezit van voorzieningen waarmee controles kunnen worden omzeild, is inmiddels verboden. De handhaving daarop is geïntensiveerd en moet samen met de nieuwe maatregelen bijdragen aan een forse daling van de ongevalscijfers.
