Miljoenen euro’s schade door vandalisme op het spoor.
Kapotte liften die dagenlang buiten werking zijn, ingegooide ruiten die met houten platen worden afgedekt, bekladde muren vol graffiti en vernielde fietsenstallingen waarin geen fiets meer veilig kan worden gestald: vandalisme op Nederlandse stations is geen incidenteel probleem, maar een terugkerend verschijnsel dat dagelijks voelbaar is voor reizigers. Uit cijfers van ProRail blijkt dat er gemiddeld 4300 meldingen per jaar worden gedaan van vandalisme op stations en stationsvoorzieningen. Hoewel het aantal meldingen is gedaald van 4600 in 2024 naar 3600 in 2025, blijft de impact groot. De financiële schade loopt op tot ruim 3 miljoen euro per jaar aan herstelkosten, geld dat volgens ProRail liever wordt geïnvesteerd in betere voorzieningen voor reizigers.
vandalisme
Vandalisme raakt niet alleen de begroting van de spoorbeheerder, maar heeft directe gevolgen voor de dagelijkse reiservaring. Een lift die buiten gebruik raakt door vernieling kan betekenen dat reizigers die slecht ter been zijn, of afhankelijk zijn van een rolstoel of kinderwagen, wekenlang niet zelfstandig het perron kunnen bereiken. Een beschadigde of afgesloten fietsenstalling zorgt ervoor dat mensen hun fiets niet veilig kunnen achterlaten en soms noodgedwongen moeten uitwijken naar andere vervoersmiddelen. Ook graffiti, dat door sommigen misschien wordt gezien als een relatief onschuldige uiting, draagt bij aan een rommelige uitstraling en een gevoel van onveiligheid. Het station, dat voor veel mensen het begin en einde van hun reis vormt, verliest daarmee zijn functie als prettige en toegankelijke plek.
Karen te Boome, directeur Stations bij ProRail, benadrukt dat de gevolgen van vandalisme vaak worden onderschat. “Vandalisme op stations is geen onschuldige baldadigheid. Elke kapotte lift, elk vernield scherm en elke bekladde muur raakt duizenden reizigers en moeten we herstellen. Zó zonde van het geld. Dit besteden we liever aan betere voorzieningen, niet aan herstel van schade.” Haar woorden onderstrepen dat achter elke vernieling niet alleen materiële schade schuilgaat, maar ook hinder voor een grote groep mensen die dagelijks afhankelijk is van het openbaar vervoer.
herstelkosten
De schadeposten lopen uiteen en zijn aanzienlijk. Fietsenstallingen vormen een van de grootste kostenposten, met jaarlijks ongeveer 1 miljoen euro aan herstelkosten. Bekladding van muren en objecten kost ProRail naar schatting 420.000 euro per jaar. Liften en wachtruimtes worden soms zo ernstig beschadigd dat volledige vervanging noodzakelijk is, wat niet alleen duur is, maar ook veel tijd kost. In de tussentijd moeten reizigers het doen met tijdelijke oplossingen of helemaal zonder bepaalde voorzieningen.
Om het probleem aan te pakken zet ProRail verschillende middelen in. Camera’s worden geplaatst om toezicht te houden, er is extra controle op stations en bij ernstige gevallen wordt aangifte gedaan bij de politie. Waar mogelijk probeert ProRail de kosten te verhalen op de daders, al is dat in de praktijk niet altijd eenvoudig. Volgens de spoorbeheerder is het belangrijk dat reizigers zich realiseren dat vandalisme iedereen raakt. Het tast de toegankelijkheid van stations aan, zorgt ervoor dat mensen zich minder prettig voelen en leidt tot hogere kosten die uiteindelijk door de samenleving worden gedragen.
alert blijven
Ook reizigers zelf kunnen een rol spelen bij het tegengaan van vernielingen. Wie iets verdachts ziet op het station, wordt opgeroepen om direct 112 te bellen als er sprake is van spoed. Meldingen van vandalisme kunnen daarnaast worden doorgegeven via het telefoonnummer 0800-7767245. Door alert te zijn en incidenten te melden, kan verdere schade mogelijk worden voorkomen. Alleen samen kan ervoor worden gezorgd dat stations veilige en prettige plekken blijven, waar iedereen zonder hinder zijn reis kan beginnen of beëindigen.
