De Lijn ligt onder vuur na een incident waarbij een jongeman met autisme en ADHD een boete kreeg omdat hij zijn abonnement niet had gescand.
Zijn moeder, Ellen, uitte haar frustratie nadat ze in totaal twee boetes van 30 en 50 euro moest betalen. Ondanks haar uitleg over de beperking van haar zoon, kreeg ze geen gehoor bij De Lijn. De Vlaamse vervoersmaatschappij hanteert een strikt beleid waarbij alle reizigers hun vervoersbewijs moeten scannen, ongeacht hun situatie. Dit leidt tot kritiek van het Vlaams Mensenrechteninstituut, dat spreekt van mogelijke discriminatie.
De kwestie werd aangekaart in het consumentenprogramma ‘WinWin’ op Radio 2, waar Ellen haar verhaal deed. Haar zoon, die buitengewoon onderwijs volgt en van de overheid een gratis abonnement van De Lijn krijgt, heeft moeite om elke keer bij het instappen zijn kaart te scannen. Vooral op het einde van de schooldag, wanneer zijn medicatie is uitgewerkt en hij overprikkeld raakt, vergeet hij het soms volledig. Dat leidde tot een boete, die door De Lijn als ‘terecht’ werd bestempeld, aangezien er geen uitzonderingen bestaan voor mensen met een beperking.
onaanvaardbaar
Volgens het Vlaams Mensenrechteninstituut is dat onaanvaardbaar. Directeur David Stevens benadrukt dat mensen met een beperking op een volwaardige manier moeten kunnen participeren in de samenleving, zonder fysieke of sociale drempels. “Dergelijke verhalen zouden gezien kunnen worden als discriminatie op basis van gezondheidstoestand. Er bestaan regels over hoe je met mensen met een beperking moet omgaan, en die moeten worden gerespecteerd.”
Toch blijft De Lijn voorlopig bij haar standpunt dat scannen essentieel is. Volgens woordvoerder Frederik Wittock is het niet alleen bedoeld om zwartrijders op te sporen, maar ook om beter te begrijpen hoeveel mensen van welke rit gebruik maken. Dit zou helpen bij de optimalisatie van de dienstverlening.
Toch bestaan er uitzonderingen binnen het beleid van De Lijn. Blinden en slechtzienden hoeven hun vervoersbewijs niet te scannen. Dat roept de vraag op waarom dit niet uitgebreid kan worden naar andere mensen met een beperking. “Veel mensen haken hierdoor af van het openbaar vervoer, terwijl het net een laagdrempelige manier zou moeten zijn om je te verplaatsen,” stelt Stevens.
Na de kritiek belooft De Lijn beterschap. In een gesprek met ‘WinWin’ zegt de vervoersmaatschappij dat het voorval wordt betreurd en dat er gewerkt wordt aan een oplossing. “Onze controleurs en het boetebeheer moeten een procedure volgen, en daarin is er helaas weinig ruimte om naar het bredere plaatje te kijken. De Vlaamse overheid verwacht van ons dat we asociaal gedrag aanpakken, maar we zien in dat hier een nuance nodig is.”
BlueAssist
Daarom wil De Lijn het oude BlueAssist-systeem nieuw leven inblazen. Dit systeem, dat eerder bestond maar verdween, stelt mensen met een beperking in staat om zich kenbaar te maken zonder telkens hun vervoersbewijs te hoeven scannen. Ze zouden hun smartphone of een herkenbaar symbool kunnen tonen aan controleurs, waardoor boetes zoals in het geval van Ellen’s zoon vermeden kunnen worden. De Lijn is hierover in gesprek met organisaties zoals GiPSo en hoopt op korte termijn een nieuwe regeling te kunnen invoeren.
