De Nederlandse Spoorwegen hebben per 1 juli drastische maatregelen genomen tegen grootschalige fraude met digitale betaalpassen.
Virtuele kaarten van online banken en betaaldiensten zoals Revolut, Vivid en Paysafe worden niet langer geaccepteerd voor het in- en uitchecken in het openbaar vervoer. Volgens de NOS volgt de blokkade op een jarenlang bekend lek in het betalingssysteem van OVpay, waarbij reizigers konden profiteren van een gratis treinrit zonder ooit te betalen.
De fraude was kinderlijk eenvoudig uit te voeren. Met een virtuele betaalkaart konden reizigers moeiteloos in- en uitchecken bij poortjes en toegangszuilen, waarna ze direct na hun reis de kaart verwijderden van hun betaalapp. Omdat OVpay pas na het uitchecken de kosten afschrijft, kwam de betaling nooit tot stand. Tegelijkertijd had de reiziger wel een ogenschijnlijk geldig vervoersbewijs, wat controle door conducteurs vrijwel onmogelijk maakte.
misbruik
Bij NS is sprake van een structureel probleem. Een woordvoerder van OV-NL, de branchevereniging van openbaarvervoerbedrijven, bevestigt dat het misbruik vooral plaatsvond bij treinreizen. “Bij andere vervoerders zoals busmaatschappijen is het geen groot probleem. Zij geven aan dat het niet nodig is om meerdere betaaldiensten te blokkeren.” Volgens de NS zelf is het misbruik dermate ernstig dat alleen een algehele blokkade restte. “Als het niet nodig was hadden we het liever niet gedaan,” aldus een woordvoerder. “Met deze maatregel worden nu mogelijk ook reizigers geraakt die met een van de banken reizen, en wel netjes voor hun treinreis betalen. Dat geeft wel aan dat het om serieus misbruik gaat waar deze maatregel helaas voor nodig was.”
Het bedrijf achter OVpay, Translink, bevestigt dat halverwege mei brieven zijn verstuurd naar de drie betrokken betaaldiensten. Daarin werd aangekondigd dat hun kaarten geblokkeerd zouden worden als zij geen actie ondernamen. Toch volgde er geen technische oplossing, waarna NS overging tot blokkering van alle virtuele kaarten van Revolut, Vivid en Paysafe. Reizigers met deze passen kunnen niet meer inchecken bij de NS. In het geval van Paysafe geldt de blokkade zelfs landelijk, voor alle ov-bedrijven in Nederland.
De maatregel raakt ook eerlijke reizigers, maar de NS vindt dat het belang van het stoppen van fraude zwaarder weegt. Zolang er geen sluitende technische oplossing is, blijft de blokkade van kracht.
De betaaldiensten reageren verschillend. Revolut, met een groeiende gebruikersgroep in Nederland, is het oneens met de aanpak. “Revolut bekijkt de (juridische) opties in het belang van haar Nederlandse klanten,” stelt een woordvoerder. Volgens het bedrijf pakt Translink niet de oorzaak van het probleem aan. Vivid, een Duitse betaaldienst, zegt aan een technische oplossing te werken die begin september moet worden doorgevoerd. Het blijft echter aan Translink of die oplossing voldoende wordt geacht voor opheffing van de blokkade. Paysafe heeft tot op heden geen enkele reactie gegeven op vragen van de NOS.
Volgens Translink blijft het systeem van achteraf afschrijven bewust gehandhaafd. “Net zoals afrekenen in een winkel duurt het altijd even om een betaling te verwerken,” aldus een woordvoerder. “Moet je je voorstellen dat elke keer in- of uitchecken 10 tot 15 seconden zou duren. We willen dat het openbaar vervoer juist snel gaat.”
cijfers
Hoeveel geld er precies is misgelopen door de fraude is niet bekend. Translink weigert concrete cijfers te delen. Wel staat vast dat de methode zich jarenlang heeft kunnen voltrekken zonder dat er werd ingegrepen. Redditgebruikers spraken er openlijk over. “It got blocked due to a very high amount of fraud,” schreef een van hen. “People used a one-off card, check in, make a trip and check out to immediately delete the card again.” Een ander vulde aan: “It’s digital Revolut cards and cards from Vivid and Paysafe.”
NS stelt dat reizigers nog wel kunnen reizen met fysieke bankpassen van onder andere ING, ABN Amro, Rabobank, SNS, bunq, RegioBank en Triodos. Ook buitenlandse kaarten van Visa en Mastercard worden geaccepteerd, zolang deze niet vallen onder de geblokkeerde betaaldiensten.
