Een open brief aan de wereldwijde media, geschreven door Greta Thunberg en Vanessa Nakate, vragen ze aandacht voor fundamentele kwesties. Smeltende gletsjers, bosbranden, droogtes, dodelijke hittegolven, overstromingen, orkanen, verlies aan biodiversiteit. Dit zijn allemaal symptomen van een destabiliserende planeet die voortdurend om ons heen gebeurt. Dat zijn het soort dingen waar de pers over rapporteert. De klimaatcrisis is echter veel meer dan dat alleen. Als je de klimaatcrisis echt wilt indammen, moet je ook rapporteren over de fundamentele kwesties van tijd, holistisch denken en rechtvaardigheid.
Ten eerste het begrip tijd. Als je verhalen niet het idee van een tikkende klok bevatten, dan is de klimaatcrisis slechts een politiek onderwerp naast andere onderwerpen, iets dat we gewoon kunnen kopen, bouwen of investeren. Laat het aspect tijd weg en we kunnen ongeveer zoals vandaag doorgaan en later “de problemen oplossen”. 2030, 2050 of 2060. De best beschikbare wetenschap laat zien dat met ons huidige uitstoottempo ons resterende koolstofbudget om onder de 1,5°C te blijven voor het einde van dit decennium opraakt.
Ten tweede, holistisch denken. Als we kijken naar ons resterende koolstofbudget, moeten we alle cijfers tellen en al onze uitstoot meerekenen. Momenteel laat je landen met een hoog inkomen en grote vervuilers van de haak, waardoor ze zich kunnen verschuilen achter de onvolledige statistieken, mazen en retoriek waar ze de afgelopen 30 jaar zo hard voor hebben gevochten.
Ten derde, en vooral, gerechtigheid. De klimaatcrisis gaat niet alleen over extreem weer. Het gaat om mensen. Echte mensen. En juist de mensen die het minst hebben gedaan om de klimaatcrisis te creëren, lijden het meest. En terwijl het Zuiden in de frontlinie van de klimaatcrisis staat, staat het bijna nooit op de voorpagina’s van de wereldkranten. Terwijl de westerse media zich richten op bosbranden in Californië of Australië of overstromingen in Europa, verwoesten klimaatgerelateerde rampen gemeenschappen in het hele Zuiden, maar krijgen ze weinig aandacht.
Om het element van rechtvaardigheid op te nemen, kun je de morele verantwoordelijkheid van het Noorden niet negeren om veel sneller te handelen bij het verminderen van hun uitstoot. Tegen het einde van dit jaar zal de wereld collectief 89% van het koolstofbudget hebben verbruikt, wat ons een kans van 66% geeft om onder de 1,5°C te blijven .
Daarom tellen historische emissies niet alleen mee, maar vormen ze in feite de kern van het debat over klimaatrechtvaardigheid. En toch worden historische emissies nog steeds bijna volledig genegeerd door de media en de machthebbers.
Om onder de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs te blijven en daardoor de risico’s van onomkeerbare kettingreacties buiten de menselijke controle te minimaliseren, hebben we onmiddellijke, drastische, jaarlijkse emissiereducties nodig die de wereld nog nooit heeft gezien. En omdat we niet over de technologische oplossingen beschikken die in de nabije toekomst ook maar iets in de buurt daarvan kunnen brengen, betekent dit dat we fundamentele veranderingen in onze samenleving moeten doorvoeren. Dit is het ongemakkelijke resultaat van het falen van onze leiders om deze crisis aan te pakken.
De verantwoordelijkheid om deze storing te helpen corrigeren, kan niet genoeg worden benadrukt. We zijn sociale dieren en als onze leiders en onze media niet doen alsof we in een crisis verkeren, zullen we dat natuurlijk niet begrijpen. Een van de essentiële elementen van een functionerende democratie is een vrije pers die de burgers objectief informeert over de grote uitdagingen waarmee onze samenleving wordt geconfronteerd. En de media moeten de mensen aan de macht verantwoordelijk houden voor hun acties, of inactiviteit.
scheldwoordneutraal
Klimaatactiviste Greta Thunberg heeft beloofd dat ze “scheldwoordneutraal” zal worden. Ze deed die toezegging op Twitter nadat was gefilmd hoe ze “je kan die klimaatcrisis in je reet steken” scandeerde tijdens een manifestatie in een park in Glasgow, waar klimaattop COP26 wordt gehouden. Scheldwoordneutraal is een knipoog naar klimaatneutraal.
Thunberg verzekerde haar 5 miljoen volgers op Twitter woensdag dat ze haar leven zal beteren. “Mocht ik toch iets ongepast zeggen, dan beloof ik dat te compenseren met een aardige uitspraak”, grapte ze. De Zweedse tiener zei niet waarom ze haar taalgebruik zou moeten aanpassen, maar Britse media legden een verband met de kritiek die ze kreeg na de filmopname in het park. Die beelden zijn via sociale media miljoenen keren bekeken.
De 18-jarige Thunberg behoort tot de bekendste klimaatactivisten ter wereld. Ze reisde naar Schotland voor klimaattop COP26, hoewel ze daar naar eigen zeggen niet officieel voor was uitgenodigd. Thunberg is uitgesproken kritisch over het internationale klimaatbeleid. Ze heeft gezegd dat conferenties als COP26 alleen tot echte verandering kunnen leiden als vanuit de bevolking grote druk wordt uitgeoefend.
Nakate is een Oegandese klimaatrechtvaardigheidsactivist en oprichter van de Rise Up Movement. Thunberg is een Zweedse klimaatactivist en medeoprichter van de Fridays for Future-beweging.
Lees ook: Transportbedrijven op weg naar duurzame transportsector
