De populariteit van drones zorgt wel voor een druk luchtruim en de ILT maakt zich daar zorgen over.
De integratie van drones in het Nederlandse luchtruim heeft de laatste jaren een ongekende vlucht genomen. Martijn de Goede, Coördinerend/Specialistisch Inspecteur bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), heeft intensief onderzoek gedaan. Hij benadrukt de indrukwekkende technologische vooruitgang die de drone-industrie de afgelopen tien jaar heeft doorgemaakt, waarbij consumenten voor enkele honderden euro’s drones kunnen kopen die prachtige beelden leveren.
Echter, de stijgende populariteit van drones brengt aanzienlijke uitdagingen met zich mee voor de veiligheid van het luchtruim. Volgens De Goede is het grootste probleem de gebrekkige kennis van de regelgeving onder dronegebruikers, voornamelijk particulieren. “Veel mensen zijn zich onvoldoende bewust van de gevaren. Het gevaar is niet direct merkbaar voor de dronepiloot zelf, aangezien deze veilig op de grond staat. Maar een drone die onverwachts onbestuurbaar wordt en tegen iets aan vliegt, kan ernstige gevolgen hebben als deze bijvoorbeeld op iemand valt,” legt Martijn uit.
“Vroeger had je niet zoveel plekken waar je luchtvaart kon verwachten. Nu is elke stoeptegel een vliegveld.”
De situatie wordt verder gecompliceerd doordat drones ook op hoogtes en routes vliegen die voor hen verboden zijn, vaak tot ongenoegen van de bemande luchtvaart. Dit leidt tot potentiële conflicten met luchtballonnen, zweefvliegtuigen en parachutisten, die niet zomaar kunnen uitwijken. De ILT onderzoekt momenteel samen met experts en belanghebbenden hoe de informatievoorziening aan dronegebruikers verbeterd kan worden, een uitdaging gezien de gefragmenteerde aard van de gemeenschap van dronepiloten.
Naast de uitdagingen met drones, kampt de Nederlandse luchtvaartsector ook met andere belangrijke veiligheidskwesties. Meer over deze ontwikkelingen is terug te vinden in de Staat van de Luchtvaart 2023. Zo is de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel een aanhoudend probleem. De Nederlandse luchtvaart voldoet aan strenge internationale eisen, maar de veiligheid wordt potentieel onder druk gezet door aanhoudende personeelstekorten sinds de coronacrisis, stelt het rapport. Deze tekorten hebben geleid tot hogere werkdruk en kunnen menselijk falen in de hand werken, wat de veiligheid verder kan ondermijnen.
personeelstekorten blijvend
Volgens een rapport van de International Civil Aviation Organisation (ICAO) uit 2011, wordt een wereldwijd tekort verwacht van 8.000 piloten, 2.000 luchtverkeersleiders en 18.000 onderhoudstechnici tegen 2030, een prognose die gezien de huidige trends waarschijnlijk uit zal komen. De Nederlandse luchtvaartindustrie ondervindt grote concurrentie op de arbeidsmarkt, met name van de energiesector, vanwege de energietransitie. Vergrijzing speelt hierbij ook een rol, en verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd wordt als een mogelijke oplossing gezien om het tekort tegen te gaan.
De krapte is voelbaar in alle geledingen van de sector, van piloten en luchtverkeersleiders tot onderhoudstechnici en grondpersoneel. Deze situatie is grotendeels toe te schrijven aan een combinatie van factoren: een toenemend aantal pensioneringen, een algemene verschuiving in de arbeidsmarkt waarbij werknemers kiezen voor sectoren met gunstiger arbeidsvoorwaarden, en een trage terugkeer van personeel dat tijdens de pandemie de sector verliet.
De gevolgen van deze personeelstekorten zijn veelzijdig. Een direct gevolg is de toegenomen werkdruk voor het bestaande personeel. Hoge werkdruk kan leiden tot vermoeidheid en een afname in alertheid, wat de kans op menselijke fouten vergroot. Deze situatie brengt de veiligheidscultuur binnen de luchtvaart in gevaar, aangezien de kans dat veiligheidsprocedures niet volledig worden nageleefd toeneemt.
In de praktijk zien luchtvaartbedrijven zich genoodzaakt om operationele keuzes te maken die mogelijk de veiligheid kunnen beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn het verhogen van de maximale werktijden en het inzetten van minder ervaren personeel op kritieke posities. Ook het uitstellen van onderhoud en training kan voorkomen, wat potentieel leidt tot verminderde operationele prestaties en een hoger risico op incidenten.
chaos
Het personeelstekort heeft ook een directe impact op de dienstverlening. Zo leidde de personeelsschaarste in de zomer van 2022 tot grote vertragingen en chaos op Europese luchthavens. Luchtvaartbedrijven en luchthavens worstelen om het evenwicht te vinden tussen het behoud van servicekwaliteit en het garanderen van veiligheid.
Om het tij te keren en het dreigende personeelstekort het hoofd te bieden, worden verschillende strategieën overwogen. Het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd voor bepaalde functies, zoals piloten en luchtverkeersleiders, is een van de maatregelen die al zijn genomen. Verder wordt er gekeken naar het aantrekken van personeel uit het buitenland, met name uit andere EU-lidstaten, om de tekorten aan te vullen. Dit wordt mogelijk gemaakt door de harmonisatie van licentie-eisen binnen de EU.
Deze personeelstekorten en de maatregelen om ze aan te pakken zijn cruciaal voor de toekomstige stabiliteit en veiligheid van de luchtvaart in Nederland. Het is essentieel dat de sector niet alleen focust op het voldoen aan de huidige behoeften, maar ook proactief plannen maakt voor de langere termijn om de continuïteit en veiligheid van de luchtvaart te garanderen.
De ILT ontwikkelt zich verder tot de Luchtvaartautoriteit in Nederland en richt zich daarbij op de veiligheid én duurzaamheid van de luchtvaart. In deze Staat van de luchtvaart geven ze als toezichthouder signalen af over wat zij in de praktijk van hun werk zien.
