Waar andere partijen zich ingraven in vertraagde asfaltplannen, trekt Volt de mobiliteitskaart Europees en elektrisch.
Het conceptverkiezingsprogramma zet van begin tot eind in op de trein boven het vliegtuig, nul-emissie op de weg en een financiering die vervuiling afrekent in plaats van bezit beloont. Wie wil weten waar de partij heen wil met rails, rijbanen en runways, krijgt een verbouwing van het hele systeem voorgeschoteld, met harde jaartallen, technische ingrepen en Europese coördinatie als sleutelwoorden.
De basis van het verhaal staat in hoofdstuk 1.5, “Infrastructuur en vervoer”. Daar sleutelt Volt tegelijk aan het Europese en het Nederlandse spoor. Internationale treinen krijgen prioriteit, met directe verbindingen tussen grote steden, hogere frequenties in de grensregio en de verplichting dat internationale tickets twaalf maanden vooraf boekbaar zijn. Dat laatste moet het jaarlijkse prijs- en boekingslot gedoe doorbreken, zeker voor vakantieritten die ver vooruit gepland worden.
boekingssysteem
Tegelijk komt er een Europese organisatie die het spoor coördineert en knelpunten op de kaart zet. Volt wil bovendien één digitaal boekingssysteem waarbij je met één ticket over verschillende landen en vervoerders doorreist, met gelijke passagiersrechten onderweg. Het is een frontale aanval op de versnippering waar de Europese treinreiziger nu dagelijks tegenaan loopt.
Binnenlands draait het programma de technische knoppen open. Het beveiligingssysteem ERTMS moet “zo spoedig mogelijk” landelijk worden ingevoerd om sneller en dichter op elkaar te kunnen rijden; de spanning van de bovenleiding gaat van 1,5 kV gelijkstroom naar 25 kV wisselstroom, de Europese norm die efficiënter is en hogere snelheden toelaat. Dieseltreinen verdwijnen van het net; noordelijke nevenlijnen worden geëlektrificeerd.
Ook de flessenhalzen aan de grond worden aangepakt: overwegen gaan waar mogelijk ondergronds of viaduct op, stillere sporen met rubberblokken en geluidsschermen moeten de hinder drukken. Op de horizon staan twee politieke zwaargewichten: de nieuwe verbinding Amsterdam–Groningen–Bremen als TEN-T-project dat de felbesproken Lelylijn en Wunderline vervangt, en de Nedersaksenlijn als impuls voor Oost-Groningen en Drenthe. Goederenvervoer krijgt tempo met 120-km/u-wagons, een digitale automatische koppeling en extra spoorcapaciteit richting Noord-Duitsland.
doorfietsroutes
Mobiliteit “voor iedereen” is geen leus maar een uitvoeringsparagraaf. Volt wil bereikbaar OV tot in de haarvaten, met op-afroep-bussen en shuttles naar mobiliteitshubs waar de gewone lijndiensten dun zijn. Deelvervoer moet onderdeel worden van regionale concessies, zodat deelfietsen en -auto’s de laatste kilometers na trein of bus daadwerkelijk dekken. In het tariefstelsel sneuvelt het dubbele instaptarief bij een overstap van trein naar ander OV en worden daluren goedkoper gemaakt om de spits te ontlasten. Op snelwegen verschijnen, waar de trein geen alternatief is, doorrijdbusstroken die de hele dag snelle verbindingen tussen steden mogelijk maken; op de A50 Eindhoven–Nijmegen wordt dat expliciet genoemd als voorbeeld.
Op straat wint de voetganger en de fietser terrein. Volt investeert in doorfietsroutes en wil meer 30 km/u in de bebouwde kom voor veiligheid en schonere lucht. Op snelwegen kan de maximumsnelheid omlaag “als dit nodig is om op korte termijn de klimaatdoelen te halen”; zodra het merendeel elektrisch rijdt, kan dat worden herzien. Interessant detail is een onderzoekslijn naar het omslagpunt waarop het duurzaam is je huidige auto “op te rijden” versus eerder overstappen: geen groen dogma, maar rekenwerk op de individuele situatie.
Autobeleid krijgt een harde ronding naar emissievrij. De verkoop van verbrandingsmotoren stopt in 2030, vijf jaar eerder dan de EU-deadline; alle zakelijke leaseauto’s moeten dan uitstootvrij zijn om de tweedehandsmarkt op gang te trekken. Tot aan de invoering van betalen-naar-gebruik komt er een gewichtscorrectie in de wegenbelasting voor zwaardere EV’s; structureel wil Volt juist af van de motorrijtuigenbelasting en overstappen op een kilometerheffing die rekening houdt met voertuigtype, uitstoot, tijdstip en plek. In de aanschafbelasting (BPM) telt de CO₂-voetafdruk van de productie mee, zodat het hele levenscyclusplaatje wordt beprijsd. Dat is consistent met de fiscale hoofdstukken, waar MRB eruit gaat en de kilometerheffing het fundament wordt.
vliegbelasting
De luchtvaart wordt terug in het gareel geduwd. Schiphol moet omlaag naar maximaal 400.000 vluchten per jaar, Lelystad blijft dicht en privévluchten op Schiphol gaan op zwart. Fossiele korteafstandsvluchten tot 650 kilometer worden verboden, met de opdracht aan Nederland, België, Frankrijk en Duitsland om alternatieven via spoor te versnellen. De vliegbelasting gaat omhoog en wordt gedifferentieerd naar klasse; overstappers gaan ook betalen. Aan de brandstofkant wil Volt dat kerosine wordt belast en dat bijmengverplichtingen voor duurzame brandstoffen, inclusief e-fuels, echt gaan bijten; elektrische luchtvaart krijgt onderzoeksgeld en serieuze testtrajecten. Het prijsverschil trein–vliegtuig moet verdwijnen door “oneerlijke” subsidies recht te trekken.
Op het water komt er een heffing op NOx en CO₂ voor de binnenvaart, de tonnagewinstregeling en afdrachtvermindering voor de zeevaart verdwijnen en de partij trapt een controversiële deur open: onderzoek naar veilige nucleaire voortstuwing voor vrachtschepen om de sector op termijn emissievrij te maken. Tegelijk wordt op korte termijn de hand aan de knoppen gezet met fiscale prikkels en Europese afspraken.
Mobiliteit wordt bij Volt nadrukkelijk ruimtelijke ordening. In de nieuwe Nota Ruimte wil de partij landelijke regie, snelle woningbouw “op doorbraaklocaties” en een mobiliteitsvisie die inzet op hoogwaardig OV, deelvervoer en een fijnmazig fiets- en wandelnetwerk. De grote steden moeten aansluiten op een Europees hogesnelheidsnet; bij nieuwbouw horen mobiliteitshubs, lagere parkeernormen en autoluwe lanen die ruimte maken voor groen. Er wordt zelfs hardop gedacht over het samenbrengen van wonen en mobiliteit in één ministerie, om de spaghetti van fondsen en bevoegdheden te ontwarren. Op de kaart staat ook de grensregio, waar ontbrekende schakels in spoor en weg met Europees geld en snellere vergunningen moeten worden gedicht.
lef
De politieke scherpte zit in de keuze voor de trein en de prijsprikkel op de weg. Het programmaboek vraagt om Europese coördinatie op spoorboekjes, beveiliging en ticketing, om nationale wetgeving voor betalen-naar-gebruik en om harde keuzes in de lucht. Daar staat een rits concrete uitvoeringspunten tegenover: ERTMS, 25 kV, elektrificatie van nevenlijnen, nieuwe grenslijnen, busstroken op snelwegen, dalurenkortingen, het schrappen van dubbele instaptarieven en een duidelijk plafond voor Schiphol. Het is een mobiliteitsdossier waarin techniek, tarief en ruimte in elkaar grijpen en waarin Volt inzet op één consistent doel: minder uitstoot per reizigers- en tonkilometer, zonder de bereikbaarheid van platteland en grensstreek te offeren. Volgens de partij kan dat alleen als Nederland het lef heeft het spel Europees te spelen en thuis de fiscale knoppen om te zetten.
