Staatssecretaris Thierry Aartsen zet een volgende stap in het verduidelijken en versoepelen van de regels rond wegwerpbekers en bakjes voor eten en drinken.
Met de aanpassingen wil hij ervoor zorgen dat de wetgeving niet alleen milieuwinst oplevert, maar ook logisch en uitvoerbaar is voor ondernemers. De wijzigingen volgen op signalen uit de praktijk, een motie van de Tweede Kamer en uitgebreid overleg met zowel producenten van herbruikbare bekers en bakjes als makers van wegwerpvarianten.
Ondernemers uit uiteenlopende sectoren gaven de afgelopen periode aan dat de huidige regels op sommige plekken knellen. Dat beeld kwam volgens het ministerie duidelijk naar voren in gesprekken met de sector. Thierry Aartsen benadrukt dat het doel niet is om ondernemers te frustreren, maar om regels te maken die daadwerkelijk werken. “Bijvoorbeeld op plekken waar je veel rondloopt, zoals in een pretpark. Je bestelt daar een kop koffie. De ondernemer kan dan voortaan kiezen voor herbruikbaar, maar ook wegwerpbekers zijn toegestaan. Ze moeten dan wel zorgen voor recycling,” aldus de staatssecretaris.
hergebruik
Tegelijkertijd zijn er ook voorbeelden waar de regels al goed uitpakken. Op veel kantoren is het gebruik van herbruikbare kopjes inmiddels gemeengoed geworden. Volgens Aartsen heeft dat een zichtbaar effect op de hoeveelheid afval. “In kantoren bijvoorbeeld zijn herbruikbare kopjes inmiddels nagenoeg de standaard geworden. Dat leidt tot een grote vermindering van eenmalig gebruikte bekers. Dat is mooi, want dat helpt ons bij het halen van ons doel om het gebruik van wegwerpbekers naar beneden te brengen. Daar gaan we dus voor hergebruik.”
De kern van de aanpassingen zit volgens Aartsen in maatwerk. “Waar het goed gaat, laten we het hoe het is. En waar het nodig is, doen we aanpassingen. Het gaat erom dat we een goede balans moeten vinden en ondernemers de ruimte moeten geven om keuzes te maken waar nodig.” Met die insteek zijn de regels per situatie opnieuw tegen het licht gehouden.
Voor kantoren, bedrijven en andere organisaties wordt herbruikbaar voortaan de norm. De bestaande uitzondering vervalt. Aartsen legt uit wat dat in de praktijk betekent. “Concreet betekent dit dat als je op kantoor werkt, je uit een herbruikbare beker drinkt. Je mag zelf kiezen of dat porselein, glas, hard plastic of wat dan ook is. Maar er staat in ieder geval bij de koffieautomaat op kantoor geen toren wegwerpbekers.” Daarmee wil het kabinet het succes dat op veel werkplekken al zichtbaar is, definitief vastleggen.
wegwerpbekers
Op plekken waar mensen ter plaatse eten of drinken en hergebruik lastiger is, komt er juist meer flexibiliteit. Het gaat dan om gesloten evenementen, horeca bij consumptie ter plaatse, dagattracties en sportverenigingen. Herbruikbaar blijft daar het uitgangspunt, maar wegwerpbekers en bakjes blijven toegestaan als deze worden ingezameld en gerecycled. “Op deze plekken geven we ondernemers meer keuzevrijheid. Neem bijvoorbeeld de Efteling. Zij kunnen er straks voor kiezen dat gezinnen die door het park wandelen, de koffie en de limonade in een wegwerpbeker krijgen. Ze moeten die wel weer inzamelen en recyclen,” zegt Aartsen.
“Dit geeft ruimte aan fastfoodrestaurants waar je eten afhaalt, zoals shoarma, om wegwerp te blijven gebruiken. En tegelijkertijd heeft wie dat wil gelegenheid om de eigen beker te laten vullen met koffie, op het station voor je de trein in stapt.”
Voor consumptie onderweg verandert de aanpak eveneens. Ondernemers moeten herbruikbare opties aanbieden voor wie dat wil, maar wegwerp blijft toegestaan. Eerder werd al bekend dat de verplichte meerprijs voor wegwerpbekers en -bakjes verdwijnt. Volgens Aartsen biedt dit ruimte aan ondernemers én consumenten.
Volgens de staatssecretaris zijn de regels nu beter afgestemd op de dagelijkse praktijk. “We maken de regels slimmer en praktischer, zodat ondernemers niet vastlopen in papierwerk maar kunnen doen waar ze goed in zijn: innoveren en vooruitgaan. We blijven stevig inzetten op hergebruik, maar zonder de deur dicht te gooien voor recycling wanneer dat beter werkt. Zo houden we Nederland in beweging: we verminderen de hoeveelheid afval, maken onze leefomgeving schoner én geven bedrijven de ruimte om te investeren, te groeien en nieuwe oplossingen te ontwikkelen. Met deze aanpak werken we aan een sterke en schone economie.”
Single-Use Plastics
De aangepaste regels vloeien voort uit de Europese Single-Use Plastics-richtlijn, die tot doel heeft de impact van wegwerpplastic op het milieu te verkleinen. Nederland nam de afgelopen jaren al meerdere maatregelen om het gebruik van plastic wegwerpbekers en -bakjes terug te dringen. De nieuwe regels gaan formeel in 2027 in. Tot die tijd wordt de handhaving aangepast, zodat de Inspectie Leefomgeving en Transport alvast kan aansluiten bij de nieuwe situatie. Bedrijven waarvoor de regels veranderen krijgen een jaar de tijd om zich voor te bereiden voordat er daadwerkelijk wordt gehandhaafd.
