De luchtvaartwereld houdt zijn adem in terwijl twee bondgenoten, Nederland en de Verenigde Staten, zich opmaken voor belangrijke gesprekken die de toekomst van de trans-Atlantische luchtvaartmobiliteit zouden kunnen vormgeven.
De confrontatie tussen de Verenigde Staten en Nederland over luchtvaartrechten intensiveert. Centraal in deze kwestie staan de schaarse start- en landingsrechten op Schiphol, waarbij Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen door Nederlandse maatregelen direct worden geraakt. Dit conflict legt een complexe dynamiek bloot binnen de internationale luchtvaartindustrie, waarbij regelgeving en concurrentiebelangen op scherp staan.
bilaterale afspraken
Samengevat staat de luchtvaartsector op scherp nu Airlines For America (A4A), de handelsorganisatie voor de belangrijkste Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen, een verzoek heeft ingediend bij het Department of Transportation (DOT) om de behandeling van een aanvraag door een Duitse luchtvaartmaatschappij te verlenen uit te stellen. Dit verzoek komt voort uit zorgen over de naleving van de bilaterale afspraken met Nederland, specifiek gericht op luchthaven Schiphol (AMS).
A4A benadrukt dat tot er een oplossing is gevonden voor de problematiek rondom AMS, haar leden het recht behouden bezwaar te maken tegen niet alleen de huidige aanvraag, maar ook tegen toekomstige aanvragen van EU-luchtvaartmaatschappijen die hun vliegverkeer naar de VS willen uitbreiden. De kwestie heeft zich verdiept doordat A4A het DOT heeft ingelicht over de consequenties van de Nederlandse herverdeling van landingsrechten op Schiphol, waarbij 339 slots aan Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen zijn ontnomen.
uitgesloten
Daarbij is het opvallend dat JetBlue, een nieuwkomer in de trans-Atlantische markt, volledig buitengesloten is van de toewijzing van slots voor het zomerseizoen van 2024. Het DOT heeft in reactie hierop de klachten van zowel JetBlue als A4A gegrond verklaard en eist nu dat Nederlandse luchtvaartmaatschappijen, waaronder KLM, hun vluchtschema’s voor diensten naar de VS openbaar maken op de website van het DOT. Deze stap zou de basis kunnen vormen voor tegenmaatregelen, die bijvoorbeeld kunnen vereisen dat KLM haar vluchtschema’s naar de VS vermindert in lijn met de beperkingen die aan Amerikaanse maatschappijen zijn opgelegd voor hun vluchten naar AMS.
In een breder perspectief benadrukt het DOT zijn zorgen over de acties van de Nederlandse regering, die nieuwe toetreders lijken te belemmeren om op Schiphol te opereren. Het feit dat JetBlue voor het seizoen van 2024 geen slots toegewezen heeft gekregen, wordt gezien als een ernstige inperking van de concurrentie en een schending van de luchtvaartovereenkomst tussen de VS en de EU. Het DOT ziet in de huidige gang van zaken een schending van deze overeenkomst en beschouwt de klachten daarom als gerechtvaardigd.
vluchtschema’s
Het departement heeft daaropvolgend besloten dat KLM, Martinair en TUI Airlines Nederland binnen zeven dagen na het besluit hun vluchtschema’s moeten indienen. Deze ontwikkeling legt verdere druk op de gesprekken die op 13 november 2023 plaats zullen vinden tussen het DOT, de Nederlandse regering en de Europese Commissie. Het DOT hoopt dat deze consultaties zullen leiden tot een substantiële vooruitgang en een oplossing van het conflict, en wil verdere regelgevende stappen vermijden. Mocht een bevredigende oplossing echter uitblijven, dan is het DOT bereid verdere maatregelen te overwegen.
