De vakbond FNV benadrukt dat het huidige systeem van openbaar vervoer in Nederland wordt geteisterd door een onophoudelijke drang naar efficiëntie en kostenbesparingen.
Vakbond FNV heeft zijn steun uitgesproken voor een initiatiefwetsvoorstel van PvdA/GroenLinks, dat beoogt provincies de mogelijkheid te geven om zelfstandig het streekvervoer te organiseren, zonder de huidige verplichte aanbestedingen. Deze stap van FNV volgt op de voortdurende problemen binnen het openbaar streekvervoer, met de situatie in de Zaanstreek als een treffend voorbeeld.
De kern van de problematiek, volgens FNV, ligt in het huidige systeem dat sterk leunt op efficiency en kostenbesparingen. Marijn van der Gaag, bestuurder van FNV Streekvervoer, licht toe dat het streven naar kostenbesparingen vaak zwaarder weegt dan het investeren in extra verbindingen. Dit leidt tot het sneller schrappen van niet-winstgevende lijnen en het verslechteren van rij- en rusttijden van chauffeurs, met als gevolg een torenhoge werkdruk.
‘De kern van het systeem klopt niet’, zegt Marijn van der Gaag, bestuurder FNV Streekvervoer daarover. ‘Kostenbesparingen leveren vaak meer op dan investeren in extra verbindingen. Vervoerders worden zo geprikkeld om sneller niet winstgevende lijnen te schrappen en de rij- en rusttijden van chauffeurs te verslechteren. Dit zorgt voor een torenhoge werkdruk.’
Het wetsvoorstel stelt voor dat provincies, net als de grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, de vrijheid krijgen om het streekvervoer zelf te regelen via een eigen OV-bedrijf. Momenteel zijn decentrale overheden verplicht deze diensten openbaar aan te besteden.
Er is volgens Van der Gaag nog een lange weg te gaan. ‘Maar voor nu geldt: stop de afbraak, maak het platteland beter bereikbaar, met een betrouwbare dienstregeling, met betaalbare ritprijzen.’
FNV gelooft dat deze verandering in veel gevallen zal leiden tot een beter openbaar vervoer. Provincies kunnen, door hun krachten te bundelen, gezamenlijk de financiële risico’s dragen. Dit zou de bereikbaarheid van het platteland verbeteren en zorgen voor een betrouwbaardere dienstregeling met betaalbare ritprijzen. Bovendien presenteert FNV het ‘Witboek Streekvervoer‘ aan de Kamer, waarin aanbevelingen staan voor de korte en lange termijn verbetering van het streekvervoer.
Dit voorstel komt op een cruciaal moment, waarin het openbaar vervoer in Nederland geconfronteerd wordt met uitdagingen op het gebied van efficiëntie, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Het idee dat provincies een grotere rol spelen in de organisatie van het streekvervoer kan een keerpunt betekenen voor de toekomst van het openbaar vervoer in Nederland, vooral in minder stedelijke gebieden waar de behoefte aan betrouwbaar en betaalbaar vervoer hoog is.
