Frankrijk gaat vanaf 1 november tijdelijk alle landsgrenzen controleren, een maatregel die volgens premier Michel Barnier noodzakelijk is vanwege toenemende veiligheidszorgen.
De grenscontroles zullen van kracht blijven tot april volgend jaar, en gelden voor de grenzen met België, Luxemburg, Duitsland, Zwitserland, Italië en Spanje. Dit besluit volgt op een periode van oplopende spanningen rondom migratie en de vrees voor nieuwe aanslagen, zo maakte Barnier bekend. De controles zijn volgens de Franse regering ingegeven door de noodzaak om migranten zonder papieren tegen te houden, vooral degenen die proberen via Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk te reizen.
Migranten proberen vaak het Kanaal over te steken, wat de Franse autoriteiten voor grote uitdagingen stelt. De grens met Italië werd al langer gecontroleerd in samenwerking met de Italiaanse autoriteiten, en volgens Barnier hebben deze controles bewezen effectief te zijn. “De maatregel heeft zichzelf bewezen. We gaan deze controles nu invoeren bij al onze landsgrenzen,” aldus de premier.
rechts beleid
Frankrijk-correspondent voor de NOS Frank Renout legt uit dat deze maatregel niet onverwacht komt. De nieuwe rechtse regering van premier Barnier volgt hiermee de lijn van Duitsland, dat in september grenscontroles invoerde om migratiestromen te beperken. Barnier, die tijdens een bezoek aan de Italiaanse grens de nieuwe maatregelen toelichtte, verklaarde dat “de Franse grenzen beter bewaakt moeten worden.” Een van de belangrijkste prioriteiten van zijn regering is het beperken van migratie, een onderwerp dat sterk leeft in de Franse politiek.
Hoewel de beslissing om grenscontroles in te voeren niet alleen voortkomt uit politieke overtuigingen, speelt de interne machtsverdeling binnen de Franse regering ook een grote rol. De regering van Barnier heeft namelijk geen absolute meerderheid in het parlement. Om effectief te kunnen regeren, is Barnier afhankelijk van de gedoogsteun van de radicaal-rechtse partij van Marine Le Pen. Grenscontroles zijn al lange tijd een belangrijk speerpunt van Le Pen, en door deze maatregel door te voeren, lijkt Barnier tegemoet te komen aan de wensen van deze partij.
“De vraag is nu vooral hoe deze controles zullen worden uitgevoerd,” zegt Renout. “Frankrijk heeft zes grote buurlanden op het vasteland, met duizenden kilometers aan grenzen. Het is nog onduidelijk of deze grenzen systematisch en overal bewaakt zullen worden, of dat er steekproefsgewijze controles komen.”
De landen waar Frankrijk de grenscontroles zal invoeren, zijn allemaal lid van de Schengenzone. Binnen deze zone is er normaal gesproken vrij verkeer van mensen en goederen, maar de Schengenregels staan toe dat landen in geval van nood tijdelijk grenscontroles kunnen invoeren. Frankrijk maakte deze zomer al gebruik van deze mogelijkheid vanwege de verhoogde dreiging rondom de Olympische Spelen in Parijs, die in 2024 plaatsvinden. Toen werden de controles opgevoerd om mogelijke terroristische aanslagen te voorkomen.
Frankrijk is niet het enige Europese land dat extra grenscontroles heeft ingevoerd. Sinds september voert Duitsland paspoortcontroles uit in een poging het aantal mensen dat zonder geldig visum het land binnenkomt, terug te dringen. Deze maatregel blijft in ieder geval tot het voorjaar van kracht, en de Duitse regering heeft aangegeven dat ze de situatie nauwlettend in de gaten zal houden.
toenemende zorgen
De maatregel van Frankrijk past in een bredere trend binnen Europa, waar landen steeds vaker teruggrijpen op grenscontroles als reactie op de aanhoudende migratieproblematiek en de dreiging van terrorisme. De tijdelijke herinvoering van grenscontroles door lidstaten binnen de Schengenzone is sinds de migratiecrisis van 2015 vaker voorgekomen, en hoewel het om een tijdelijke maatregel gaat, lijkt de kwestie van open grenzen in Europa steeds meer onder druk te staan.
“De Franse regering ziet deze controles als noodzakelijk om de veiligheid te waarborgen, maar het roept ook vragen op over de toekomst van de Schengenzone,” aldus Renout. “Met name binnen de Europese Unie, waar het vrije verkeer van mensen een van de belangrijkste verworvenheden is, kunnen dergelijke maatregelen leiden tot spanningen tussen lidstaten.”
Het is duidelijk dat de grenscontroles onderdeel zijn van een bredere discussie over veiligheid en migratie in Europa. Voorlopig blijft het afwachten hoe de maatregelen in de praktijk zullen worden uitgevoerd en welke effecten dit zal hebben op zowel de migratiestromen als de diplomatieke relaties binnen Europa.
