Schiphol baseert de vastgestelde vergoedingen op een aantal factoren, waaronder het type vlucht, het tijdstip van vertrek en aankomst, de locatie van het parkeren en de geluidscategorie van het vliegtuig.
Schiphol heeft nieuwe luchthaventarieven aangekondigd, en de reacties vanuit de luchtvaartsector laten er geen misverstand over bestaan: de forse verhoging van 41 procent schiet bij velen in het verkeerde keelgat. Marcel de Nooijer, CEO van Transavia, reageerde via zijn sociale media met scherpe woorden op het nieuws. “Deze stijging is buiten elke proportie,” stelt hij, en wijst erop dat de tarieven de afgelopen drie jaar al met bijna 40 procent zijn toegenomen. Schiphol dreigt volgens De Nooijer hiermee “de duurste luchthaven binnen de Europese Unie” te worden.
De zogenoemde havengelden, de tarieven die luchtvaartmaatschappijen aan luchthavens betalen voor het gebruik van hun faciliteiten, zijn een cruciale factor in de kostenstructuur van luchtvaartmaatschappijen. Deze tarieven dekken kosten als landen, parkeren en opstijgen, en kunnen variëren op basis van factoren zoals vliegtuiggewicht, passagiersaantallen en geluidsniveaus. Veel luchthavens hanteren tariefdifferentiatie om luchtvaartmaatschappijen te stimuleren om stillere en energiezuinigere vliegtuigen in te zetten, die tegen lagere tarieven kunnen opereren.
nachtlandingen
Toch lijkt Schiphol, volgens De Nooijer, geen blijk te geven van appreciatie voor die milieuvriendelijke en moderne keuzes. “De hoogte van de nieuwe tariefstijgingen in de nacht zijn buiten elke redelijkheid,” aldus de CEO van Transavia. De kosten voor nachtlandingen stijgen aanzienlijk, terwijl Transavia juist streeft naar het gebruik van stillere, modernere toestellen. “We willen vliegen toegankelijk houden en de nieuwste, meest stille vliegtuigen inzetten, maar een verhoging als deze treft een ‘home-based carrier’ als Transavia hard. Vlootvernieuwing zou beloond en aangemoedigd moeten worden, niet bestraft.”
Hoewel De Nooijer erkent dat investeringen in Schiphol noodzakelijk zijn, noemt hij de huidige investeringsplannen van de luchthaven “te ambitieus”. Hij wijst op het verleden, waarin projecten vaak duurder uitpakten dan gepland. “Er bestaat daarbij grote zorg dat de projecten niet tijdig worden opgeleverd en nog duurder gaan uitpakken,” voegt hij toe. Transavia dringt er daarom bij Schiphol op aan om de tarieven te matigen, kritisch te kijken naar de omvang van de investeringsagenda en meer eigen middelen in te zetten om de stijging voor luchtvaartmaatschappijen te beperken.
Hoewel De Nooijer erkent dat investeringen in Schiphol noodzakelijk zijn, noemt hij de huidige investeringsplannen van de luchthaven "te ambitieus".
Schiphol verdedigt de tariefverhogingen echter als noodzakelijk. De luchthaven benadrukt dat luchtvaartmaatschappijen vanaf 2027 gemiddeld 15 euro meer zullen moeten betalen per vertrekkende passagier, wat volgens Schiphol vooral te wijten is aan de hoge inflatie en gestegen rentetarieven in de afgelopen jaren. Als tegemoetkoming draagt Schiphol zelf 100 miljoen euro bij om de tarieven enigszins te dempen en vast te zetten voor de komende drie jaar. De luchthaven benadrukt verder dat de tarieven volgens wettelijke regels zijn vastgesteld: ze moeten gebaseerd zijn op kosten en mogen geen winstoogmerk hebben. Kostenposten zoals personeel, onderhoud, beveiliging en schoonmaak worden volgens Schiphol door deze tarieven gedekt.
duurste in Europa
Desondanks blijft de luchtvaartsector kritisch. Brancheorganisatie Barin, die verschillende luchtvaartmaatschappijen vertegenwoordigt, uit haar teleurstelling over de verhoging. “Hiermee wordt Schiphol een van de duurste luchthavens in Europa,” verklaart de organisatie. Voorzitter Marnix Fruitema van Barin onderschrijft dat investeringen in kwaliteit belangrijk zijn, maar hij waarschuwt dat de kosten voor luchtvaartmaatschappijen “veel te ver doorgeschoten” zijn. Fruitema uit bovendien zijn zorg dat het geplande investeringsbudget weleens niet toereikend zou kunnen zijn, verwijzend naar de beruchte vertraging en kostenoverschrijdingen bij de bouw van de nieuwe A-pier op Schiphol.
Ook Marjan Rintel, CEO van KLM, liet zich uit over de aangekondigde tariefstijgingen. Ze waarschuwt dat hogere tarieven zullen leiden tot duurdere tickets, wat de concurrentiepositie van Schiphol als internationaal knooppunt kan verzwakken. “Met alle risico’s van dien voor de hubfunctie, de verbondenheid van Nederland en onze economie,” stelt Rintel. Desondanks erkent ze dat verbeteringen in de luchthavenfaciliteiten broodnodig zijn voor reizigers en dat deze plannen een stap in de goede richting kunnen zijn, mits de kosten binnen de perken blijven.
De discussie over de nieuwe haventarieven toont de spanningen aan tussen de noodzakelijke investeringen in infrastructuur en de druk om betaalbare luchtvaartdiensten te blijven aanbieden. Voor luchtvaartmaatschappijen zoals Transavia en KLM, die Nederland verbinden met bestemmingen over de hele wereld, vormen de verhoogde kosten een bedreiging voor de toegankelijkheid van vliegen voor consumenten. Schiphol staat aan de vooravond van cruciale beslissingen die niet alleen de prijs van vliegtickets zullen beïnvloeden, maar ook het beeld van Nederland als luchtvaartknooppunt.
Het document "Vaststelling Tarieven en Voorwaarden Oktober 2024" van Amsterdam Airport Schiphol legt gedetailleerde regels, vergoedingen en voorwaarden vast voor het gebruik van de luchthaven door luchtvaartmaatschappijen en andere gebruikers. Schiphol introduceert hiermee een nieuwe structuur voor de tarieven en voorwaarden die vanaf 1 april 2025 tot en met 2027 van kracht zal zijn.
Voor vliegtuigen die overdag en vanaf een zogenaamde “connected stand” vertrekken, geldt een basisvergoeding van 250% van de standaardkosten, terwijl nachtvluchten en vrachtvluchten lagere tarieven kunnen hebben. De tarieven voor deze categorieën worden jaarlijks aangepast en vastgesteld voor de periode van 2025-2027.
geluidscategorieën
De geluidscategorieën van vliegtuigen spelen een grote rol in de hoogte van de vergoedingen die luchtvaartmaatschappijen verschuldigd zijn. Zo zijn vliegtuigen gecategoriseerd van S1 (de luidste categorie) tot S7 (de meest geluidsarme categorie). Geluidsluwe vliegtuigen betalen aanzienlijk lagere tarieven voor landingen en starts, terwijl vliegtuigen met een hogere geluidsproductie, vooral tijdens nachtvluchten, een hogere vergoeding moeten betalen. Het systeem is zo ontworpen dat het luchtvaartmaatschappijen aanspoort om met stillere toestellen te vliegen, waarmee Schiphol een schonere en stillere luchtvaart probeert te bevorderen.
Naast geluidsgerelateerde vergoedingen heeft Schiphol ook een emissievergoeding ingesteld. Voor elke start en landing wordt een vergoeding van €4,00 per kilogram NOx-emissie gerekend, een maatregel die bedoeld is om de uitstoot van stikstofoxiden te beperken en luchtvaartmaatschappijen te stimuleren schonere toestellen in te zetten. Als het betreffende vliegtuigtype niet is opgenomen in de ICAO Aircraft Emissions Databank, moeten gebruikers hun emissiedata zelf aanleveren.
De kosten voor passagiers zijn afhankelijk van het aantal lokale opstappende passagiers en transitpassagiers. Voor Schiphol Centrum wordt een Passenger Service Charge van €29,75 gerekend per lokaal opstappende passagier en €12,49 voor elke vertrekkende transitpassagier. Op Schiphol Oost liggen deze tarieven iets lager. Daarnaast worden luchtvaartmaatschappijen verplicht om passagiersgegevens nauwkeurig aan Schiphol te rapporteren om de juiste vergoedingen te berekenen en operationele processen te optimaliseren. Het niet tijdig of onjuist aanleveren van gegevens kan leiden tot boetes of hogere vergoedingen, berekend op basis van de maximale zitcapaciteit van het vliegtuigtype.
parkeren
Voor het parkeren van vliegtuigen op het terrein gelden verschillende tarieven per etmaal, afhankelijk van het gewicht van het vliegtuig. Voor het eerste etmaal geldt een parkeertarief van €3,70 per 1.000 kilogram, met vrijstellingen tijdens bepaalde uren van de nacht en bij parkeertijden korter dan zes uur. Ook dit tarief wordt jaarlijks aangepast, waarbij rekening wordt gehouden met de inflatie en operationele kosten.
Een belangrijke verandering is de nieuwe heffing in het kader van de regeling voor Gevelisolatie Schiphol (GIS), waarbij een geluidstoeslag wordt opgelegd om de kosten van gevelisolatie van omliggende woningen te financieren. Deze toeslag, die per 1 november 2024 van start is gegaan, wordt berekend op basis van de geluidsproductie van het vliegtuig, waarbij vliegtuigen met hogere geluidswaarden hogere tarieven betalen. Schiphol wil met deze heffing bijdragen aan een betere geluidsbescherming voor omwonenden.
Naast de standaard vergoedingen en toeslagen bevat het document ook regels voor de slot allocation fee, een vergoeding die luchtvaartmaatschappijen betalen voor de toewijzing van start- en landingsrechten. Deze heffing wordt jaarlijks herzien en gefactureerd door de gecontracteerde luchthaven Schiphol in samenwerking met Airport Coordination Netherlands (ACNL).
