Fan de 4 troch KiM ûndersochte projekten lûkt RandstadRail Rotterdam mear reizgers as foarsein en RandstadRail Haaglanden wat minder.
4 grutte stedske iepenbier ferfierprojekten hawwe net systematysk mear of minder reizgers oanlutsen as earder rûsd. Dat docht bliken út in ûndersyk fan KiM dêr't eardere reizgersfoarsizzings fan RandstadRail Rotterdam, Haaglanden, de Noard-Súdline en HOV2 Eindhoven ferlike binne mei it werklike oantal passazjiers. It byld feroaret tusken projekten. In protte lessen út de ferliking binne al lutsen. Lessen dy’t hjoed-de-dei noch jilde binne: ûnderskatte de kompleksiteit fan projekten foarôf net en meitsje de haaddoelen fan projekten sa konkreet dat se evaluearre wurde kinne.
Fan de 4 troch KiM ûndersochte projekten lûkt RandstadRail Rotterdam mear reizgers as foarsein en RandstadRail Haaglanden wat minder. De passazjiersoantallen foar de Amsterdam Noard-Súdline waarden ynearsten sterk oerskat, mar letter lykje de prognoses realistysk. Neffens de gemeente Eindhoven wie de groeiferwachting foar HOV2 Eindhoven behâldend, mar liket dochs net oer te kommen.
Grutte ferskillen tusken foarsizze en werklike sifers kinne oanjaan dat it sukses fan projekten yn termen fan passazjiersoantallen net goed ynskatte wurdt. It is relevant om hjirfan te learen, om't de kommende jierren grutte ynvestearrings yn ferbettere iepenbier ferfierferbinings foarsjoen wurde en dêrfoar reizgersfoarsizzings makke wurde. In protte fan de lessen út de fergeliking fan de 4 iepenbier ferfierprojekten binne tusken 2000 en 2020 al ter harte nommen. Sa binne transportmodellen ferbettere en wurdt de ûnwissichheid fan prognoses yn kaart brocht mei fêste miljeu-senario's.
Sukses is mear dan allinnich passazjiersnûmers
Guon lessen binne noch relevant. Sa waard de kompleksiteit fan alle 4 ûndersochte projekten fan tefoaren ûnderskat, sadat letter oanpassings (bygelyks minder treinen yn de oere) nedich wiene om se útfierber te meitsjen. De ûndersikers wize der ek op dat it sukses fan projekten suver allinnich mjitten waard oan passazjiersoantallen, wylst doelstellings rjochte wiene op in ferskowing fan auto nei iepenbier ferfier of better romtegebrûk. Foar takomstige projekten is it winsklik dat dit soarte fan doelen ek wurde kwantifisearre en ûndersocht yn prognoazes en ex post evaluaasjes.
De manier wêrop minsken reizgje feroaret no hurder as 20 jier lyn, benammen yn 'e stêden dêr't it iepenbier ferfier in essensjele rol spilet. Oare faktoaren, wêrûnder de fytsfreonlikens en strang parkearbelied, lykje in ûnderskatte ynfloed te hawwen op it iepenbier ferfier. Genôch iepenbier ferfierkapasiteit en kwaliteit lûke nije reizgers oan, mar foaral in betingst foar it ferfier fan ekstra reizgers. Ferkennings mei beliedsrike senario's binne yn de prognoses winsklik om dêr rekken mei te hâlden.
Der is gjin standert foar ex-post ûndersyk
Ex-post analyzes drage by oan in learkultuer as se in fêst plak krije yn de beliedssyklus. Mei in ex-post analyse wurde de realisearre effekten fan útfierde projekten ûndersocht en fergelike mei de oarspronklike prognoazes en doelstellingen. Nettsjinsteande flinke ynspanningen die by it ûndersyk bliken dat mar 4 fan de 11 foarselekteare Nederlânske projekten genôch gegevens hiene om in fergeliking te meitsjen, neffens de Kim.
"As wy oer 20 jier net wer sizze wolle dat in ex-post ûndersyk net echt mooglik is, dan moatte sokke analyzes foar aktuele projekten no al klear wêze, mei goede argyf- en evaluaasjeplannen".
