Sinds de Brexit heeft de Nederlandse goederenexport naar het Verenigd Koninkrijk een flinke knauw gekregen.
Vooral de wederuitvoer en quasi-doorvoer zijn de grote verliezers in deze veranderde handelsrelatie, zo blijkt uit de nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) die zijn gepubliceerd in het rapport ‘Nederland Handelsland 2024’. De export van goederen van Nederlandse makelij naar het VK is weliswaar gestegen, maar deze toename blijft ver achter bij de groei van de export naar andere landen, zowel binnen als buiten de Europese Unie.
De achteruitgang in de wederuitvoer is opvallend. Terwijl Nederland tussen 2020 en 2023 een toename van 83 procent zag in de wederuitvoer naar alle landen, bleef de export naar het VK hier sterk bij achter. In 2020, het jaar waarin de Brexit officieel werd voltooid, lag de wederuitvoer van goederen naar het VK al drie procent onder het niveau van 2015, het jaar waarin het Brexit-referendum werd gehouden. Die trend zette zich voort, want ook in 2023 was er geen verbetering zichtbaar, ondanks de hoge inflatie die normaliter voor hogere exportwaarden zou zorgen.
elektronica
Een goed voorbeeld van deze achterblijvende wederuitvoer zijn elektronica zoals telefoons, modems en routers. Waar Nederland in 2015 nog aanzienlijke hoeveelheden van deze producten via wederuitvoer naar het VK stuurde, is de export hiervan in 2023 bijna gehalveerd. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat deze goederen tegenwoordig rechtstreeks vanuit Aziatische landen zoals China naar het VK worden vervoerd, waardoor Nederland een belangrijk tussenstation is verloren. Andere belangrijke wederuitgevoerde producten zoals medische instrumenten en apparaten, en medische artikelen zoals pacemakers en implantaten, laten daarentegen een stabieler beeld zien. De exportwaarde van deze productgroepen is in 2023 vrijwel gelijk aan die van 2015.
Naast de wederuitvoer is ook de quasi-doorvoer van goederen naar het VK sterk gedaald. In 2023 was de waarde van deze doorvoer ruim gehalveerd ten opzichte van 2015. In de quasi-doorvoer speelt Nederland een logistieke rol, waarbij goederen via Nederland tijdelijk worden opgeslagen en vervolgens naar het VK worden doorgestuurd. De sterke daling in deze handelsstroom geeft aan dat het VK sinds de Brexit meer producten direct importeert, zonder tussenkomst van de Nederlandse logistieke sector. Dit verlies is extra schrijnend, aangezien de totale quasi-doorvoer naar andere landen in dezelfde periode juist met 65 procent is toegenomen.
achterblijvende groei
Hoewel de wederuitvoer en quasi-doorvoer achterblijven, biedt de export van Nederlandse makelij een lichtpuntje. De waarde van deze export is tussen 2015 en 2023 met 38 procent gestegen, van 18,9 miljard euro naar 26,1 miljard euro. Toch is ook hier sprake van een achterblijvende groei, want de totale export van Nederlandse producten naar alle landen steeg in dezelfde periode met 57 procent. Zelfs binnen de Europese Unie, waar geen Brexit-problemen spelen, nam de export in deze mate toe. Deze cijfers benadrukken dat de handelsrelatie met het VK, ondanks de stijging in absolute getallen, een stuk trager groeit dan die met andere markten.
Eén van de weinige sectoren waar Nederland nog stevig aan het VK verdient, is de export van geraffineerde aardolieproducten. Dit is qua exportwaarde de grootste productgroep. Waar Nederland in 2015 voor 1,1 miljard euro aan olieproducten naar het VK exporteerde, was dat bedrag in 2023 opgelopen tot 3,9 miljard euro. Deze stijging is echter vooral toe te schrijven aan hogere prijzen, niet aan een groter volume. De vraag naar olieproducten vanuit het VK blijft dus aanwezig, maar met de toenemende focus op duurzaamheid en de energietransitie is het maar de vraag hoe lang deze inkomstenbron nog standhoudt.
bloemen en planten
Naast aardolieproducten blijven bloemen en planten, groenten en wortels belangrijke exportproducten voor Nederland. Deze productgroepen waren in 2015 al grote spelers in de export naar het VK en dat is in 2023 niet veranderd. Echter, ook in deze sectoren lijkt het plafond in zicht, gezien de toenemende druk vanuit zowel milieuregels als stijgende kosten voor het transport en de logistiek, die sinds de Brexit complexer zijn geworden door nieuwe douaneregels en controles.
De cijfers laten duidelijk zien dat de Brexit een blijvende impact heeft op de Nederlandse export naar het Verenigd Koninkrijk. De wederuitvoer en quasi-doorvoer hebben flinke klappen gekregen, en zelfs de export van Nederlandse producten groeit minder sterk dan naar andere markten. Hoewel Nederland nog altijd belangrijke goederen zoals olie, bloemen en groenten naar het VK exporteert, is het duidelijk dat de handel met de Britten sinds de Brexit een stuk moeizamer verloopt.
Bron: CBS
