Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft op 17 december 2024 uitspraak gedaan in een langlopende zaak rond de bezorgkwaliteit van aangetekende poststukken.
De klacht van een particulier over de bezorging van medische hulpmiddelen en aangetekende stukken door PostNL is ongegrond verklaard. Het CBb oordeelde dat de klager geen belanghebbende is en dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) onterecht maatregelen tegen PostNL heeft getroffen. Daarmee komt er een einde aan een juridische strijd die al sinds 2021 speelt.
medische hulpmiddelen
De zaak begon toen een particulier de ACM verzocht om handhavend op te treden tegen PostNL. Hij of zij stelde dat aangetekende poststukken, waaronder medische hulpmiddelen, structureel niet correct werden bezorgd. De klachten omvatten onder meer onbeheerd achtergelaten post, onrechtmatig zetten van handtekeningen door bezorgers en afleveringen bij buren zonder toestemming.
De klager betoogde dat dit tot ernstige gevolgen leidde, omdat een gezinslid afhankelijk is van medische hulpmiddelen die per post worden verzonden. Hij benadrukte dat hij als verzender van aangetekende stukken bovendien financieel werd geraakt wanneer zendingen niet correct aankwamen. De klachten waren volgens hem structureel en niet incidenteel, wat hij onderbouwde met stukken en correspondentie met PostNL.
eerdere uitspraak
In eerste instantie oordeelde de rechtbank Rotterdam dat de klager wel als belanghebbende kon worden beschouwd. De rechtbank vond dat hij door de bezorgproblemen persoonlijk werd geraakt in zijn belangen. Dit gold zowel voor zijn rol als ontvanger van medische hulpmiddelen als voor zijn rol als verzender van aangetekende stukken, waaronder proefschriften. De rechtbank droeg de ACM vervolgens op om het handhavingsverzoek van de klager opnieuw te beoordelen.
De ACM legde PostNL daarop een last onder dwangsom op. PostNL werd verplicht om de kwaliteit van aangetekende zendingen te verbeteren en te voldoen aan een norm van 99% correcte bezorging vanaf maart 2024. Voor iedere dag dat PostNL niet aan deze norm voldeed, zou een dwangsom van 50.000 euro volgen, met een maximum van 1 miljoen euro.
In hoger beroep werd het oordeel van de rechtbank echter vernietigd. Het CBb oordeelde dat de klager geen belanghebbende is in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Een belanghebbende moet een persoonlijk, actueel en voldoende onderscheidend belang hebben. Het feit dat het hier ging om medische hulpmiddelen gaf de klager volgens het CBb geen onderscheidend belang ten opzichte van andere ontvangers van aangetekende post.
Het CBb overwoog daarbij dat aangetekende poststukken per definitie waardevol of belangrijk zijn, wat ook de reden is dat afzenders kiezen voor deze duurdere dienst. De problemen die de klager ervoer, hoe ernstig ook, maken zijn belang niet uniek of bijzonder ten opzichte van andere klanten van PostNL.
Daarnaast stelde het CBb vast dat de meeste medische hulpmiddelen en zakelijke zendingen niet via de Universele Postdienst (UPD) werden verstuurd, maar als partijenpost. Partijenpost valt buiten de reikwijdte van de Postwet 2009 en kan daarom niet leiden tot handhaving door de ACM.
handhaving zonder grondslag
Een ander belangrijk onderdeel van de uitspraak betreft de bevoegdheid van de ACM om de bezorgkwaliteit van aangetekende UPD-post te handhaven. Het CBb stelde vast dat artikel 16, zesde lid, van de Postwet 2009 geen grondslag biedt voor het handhavend optreden van de ACM in deze zaak. Volgens het CBb bevat de Postwet weliswaar een algemene kwaliteitsnorm, maar ontbreekt een concrete wettelijke norm waaraan aangetekende post moet voldoen. De ACM mag zelf geen kwaliteitseisen formuleren of operationaliseren, zoals het instellen van een ondergrens van 99% correcte bezorging. Dat zou via een algemene maatregel van bestuur (AMvB) moeten gebeuren, wat hier niet het geval was.
Met deze uitspraak komt de last onder dwangsom die de ACM aan PostNL had opgelegd te vervallen. Het CBb vernietigde bovendien alle eerdere besluiten van de ACM in deze zaak, inclusief het herstelbesluit van september 2022 en de nadere besluitvorming van mei 2023.
reactie PostNL en ACM
PostNL toonde zich tevreden met de uitspraak. Het bedrijf benadrukte dat het continu werkt aan de verbetering van de bezorgkwaliteit, maar dat incidentele fouten nooit volledig kunnen worden uitgesloten. De bezorging van aangetekende poststukken blijft volgens PostNL een intensief en zorgvuldig proces.
De ACM gaf aan kennis te nemen van de uitspraak en zich te beraden op mogelijke vervolgstappen. Hoewel de uitspraak duidelijk maakt dat er momenteel geen grondslag is voor handhaving, blijft de toezichthouder betrokken bij de naleving van de regels binnen de postsector.
Met deze uitspraak komt er een einde aan een juridische strijd die ruim drie jaar duurde. De klager, die in eerste instantie nog gelijk kreeg bij de rechtbank, zag zijn hoger beroep ongegrond verklaard en zijn bezwaren verworpen. De uitspraak van het CBb heeft grote gevolgen voor toezicht op de kwaliteit van de aangetekende UPD-post. Zolang er geen concrete wettelijke norm wordt vastgesteld, kan de ACM hier niet handhavend optreden.
