De juridische mogelijkheden voor het afzien van aanbesteden zijn beperkt gebleken.
De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Maarten van Ooijen, heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van de Verbeteragenda Doelgroepenvervoer. Deze agenda, opgezet in samenwerking met onder meer de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), richt zich op het aanpakken van de uitdagingen binnen het doelgroepenvervoer. Het doelgroepenvervoer, dat onder andere leerlingen, ouderen en mensen met een beperking betreft, kampt met diverse problemen zoals chauffeurstekorten en lange reistijden voor kinderen.
De verbeteragenda heeft vijf hoofdthema’s vastgesteld die prioriteit krijgen in 2024. Deze thema’s zijn: aanbesteden en contractmanagement, ontschotten van vervoer, klanttevredenheid, dataverzameling, en toezicht op kwaliteit en veiligheid. Een goede aanbesteding en contractbeheer zijn cruciaal voor kwalitatief hoogwaardig doelgroepenvervoer. Het handboek aanbesteden helpt gemeenten bij het beoordelen van offertes, niet alleen op prijs maar ook op kwaliteit. Specifiek voor leerlingenvervoer wordt het opnemen van maximale reistijden en een maximum aantal chauffeurs per leerling aanbevolen.
De juridische mogelijkheden voor het afzien van aanbesteden zijn beperkt gebleken. Het Oberon-rapport geeft aan dat ouders gemiddeld een 7 geven voor het leerlingenvervoer, maar er blijven knelpunten, vooral aan het begin van het schooljaar. Quasi-inbesteding, zoals toegepast in de regio Gooi- en Vechtstreek, biedt een alternatief waarbij de gemeente zelf vervoer organiseert bij gebrek aan marktpartijen.
ontschotten
Het ontschotten van vervoer betekent het integreren van verschillende vormen van doelgroepenvervoer, zodat bijvoorbeeld het vervoer van Wmo-gebruikers, leerlingen en ouderen efficiënter kan worden georganiseerd. Dit vereist een goede samenwerking binnen gemeenten en een integrale aanpak bij aanbestedingen. Regionale aanbestedingen kunnen hierbij helpen, door het vergroten van de contracten en het aantrekkelijker maken van het beroep van chauffeur.
Klanttevredenheid wordt gemeten door een uniforme barometer, vergelijkbaar met de klantenbarometer van het openbaar vervoer. Dit uniforme onderzoek helpt bij het verkrijgen van landelijk inzicht in de tevredenheid over het doelgroepenvervoer en biedt gemeenten de mogelijkheid om van elkaar te leren.
Het gebruik van het Woordenboek Reizigerskenmerken draagt bij aan een betere communicatie tussen betrokken partijen en zorgt ervoor dat vervoerders een realistischer offerte kunnen uitbrengen. Voor Valysvervoer, een bovenregionale vervoersdienst voor sociaal-recreatieve uitstapjes, wordt het gebruik van dit woordenboek verplicht.
Voor effectieve beleidsinterventies is dataverzameling essentieel. Samen met de staatssecretaris van IenW en de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs wordt onderzocht hoe de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) hieraan kunnen bijdragen.
Tijdens het debat over het leerlingenvervoer in oktober 2022 heeft het Tweede Kamerlid Van Baarle (DENK) een motie ingediend waarin werd gevraagd om te verkennen hoe toezicht op het leerlingenvervoer, Valysvervoer en Wmo-vervoer kan worden bevorderd. Toezicht is een essentieel onderdeel van de goede uitvoering van het doelgroepenvervoer en speelt een rol in het waarborgen van zowel de kwaliteit van de dienstverlening als de (sociale) veiligheid van de passagiers.
Het onderdeel toezicht binnen de Verbeteragenda Doelgroepenvervoer is van cruciaal belang om de kwaliteit en veiligheid van het vervoer voor specifieke doelgroepen, zoals leerlingen, ouderen en mensen met een beperking, te waarborgen. Toezicht zorgt ervoor dat de afgesproken normen en standaarden daadwerkelijk worden nageleefd en biedt de mogelijkheid om tijdig in te grijpen bij eventuele problemen.
Het verbeteren van de sociale veiligheid binnen het doelgroepenvervoer is een prioriteit. Dit kan bijvoorbeeld door het invoeren van maatregelen die de veiligheid van passagiers en chauffeurs vergroten. Denk hierbij aan het gebruik van beveiligingscamera’s in voertuigen, trainingen voor chauffeurs om om te gaan met lastige situaties, en een strikte naleving van gedragsprotocollen.
taxiregels
Chauffeurstekorten blijven een groot probleem in de vervoersbranche. Er wordt gekeken naar campagnes om chauffeurs te werven en aanpassingen in de taxiregels om het eenvoudiger te maken een taxi-examen af te leggen. Besprekingen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) moeten mogelijkheden verkennen om werken als chauffeur financieel aantrekkelijker te maken.
Toezicht op de kwaliteit van de dienstverlening en de reistijd is eveneens van groot belang. Dit omvat het monitoren van de punctualiteit, de staat van de voertuigen, en de tevredenheid van de reizigers. Door middel van regelmatige controles en audits kan worden vastgesteld of de vervoerders voldoen aan de gestelde kwaliteitsnormen. Bovendien helpt het bijsturen van het beleid op basis van de uitkomsten van deze controles om de dienstverlening continu te verbeteren.
De implementatie van verbeteringen ligt grotendeels bij de gemeenten, die de opdrachtgevers zijn van het doelgroepenvervoer. Goede voorbeelden en acties gericht op het ontschotten, aanbesteden en contractmanagement worden gestimuleerd en ondersteund door een aanjaagteam.
Specifieke verbeterpunten richten zich onder andere op het vervoer naar Wmo-dagbesteding en leerlingenvervoer. De Monitor Leerlingenvervoer geeft inzicht in de omvang en kwaliteit van het leerlingenvervoer, met verdere metingen gepland voor 2024 en 2026. Ook is er aandacht voor zelfstandig(er) reizen door middel van OV-ambassadeurs en projecten die de toegankelijkheid van het openbaar vervoer verbeteren.
In het voorjaar van 2025 zal de Tweede Kamer worden geïnformeerd over de bereikte resultaten van de Verbeteragenda Doelgroepenvervoer.
