In de eerste helft van 2024 heeft luchthaven Schiphol zich grotendeels gehouden aan de vastgestelde normen voor het maximum aantal vluchten, de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen en de veiligheid van de omgeving.
Dit blijkt uit het Halfjaarverslag Milieu en Externe Veiligheid van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT-Luchtvaartautoriteit), dat recent door minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat is gepresenteerd aan de Tweede Kamer. Toch zijn er enkele zorgwekkende signalen, vooral op het gebied van geluidsoverlast, waar al meer dan de helft van de toegestane geluidruimte is verbruikt op vier handhavingspunten.
Hoewel Schiphol binnen de gestelde normen blijft, laat de ILT-Luchtvaartautoriteit weten dat de geluidruimte op vier handhavingspunten al voor meer dan 50% is benut, terwijl het gebruiksjaar nog niet eens voorbij is. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling, aangezien geluidsoverlast een van de meest gehoorde klachten is van omwonenden van de luchthaven. De handhavingspunten zijn specifieke locaties rondom Schiphol waar de geluidsoverlast gemeten wordt. Als de toegestane grenzen op deze punten worden overschreden, kan dat leiden tot handhavingsmaatregelen. De ILT-Luchtvaartautoriteit waarschuwt dan ook dat bij ongewijzigd beleid de kans groot is dat deze normen tegen het einde van het jaar alsnog overschreden zullen worden.
regels
Naast de dreigende overschrijding van de geluidnormen, zijn er ook al enkele overtredingen geconstateerd. In twee gevallen is er zonder geldige reden afgeweken van een vastgestelde vertrekroute voor nachtvluchten, wat in strijd is met de regels. Dit soort afwijkingen kunnen de geluidsbelasting voor omwonenden vergroten, zeker tijdens de nachtelijke uren wanneer de hinder als extra storend wordt ervaren. De ILT-Luchtvaartautoriteit heeft hierop direct gereageerd door de betreffende luchtvaartmaatschappij een waarschuwingsbrief te sturen, met de aankondiging van een mogelijke dwangsom als deze overtredingen zich opnieuw voordoen.
De ILT-Luchtvaartautoriteit neemt haar taak om de regelgeving te handhaven zeer serieus. Dit blijkt ook uit de acties tegen KLM en Turkish Airlines. KLM werd eerder al beboet vanwege het ongeoorloofd gebruik van de hulpmotor, een overtreding die schadelijk is voor zowel het milieu als de omwonenden. Toen bleek dat KLM zich opnieuw niet aan de regels hield, besloot de ILT over te gaan tot het invorderen van de eerder opgelegde dwangsom. Ook Turkish Airlines kreeg een last onder dwangsom opgelegd voor een soortgelijke overtreding. Deze maatregelen maken duidelijk dat de autoriteiten strikt toezien op naleving van de regels en niet aarzelen om in te grijpen wanneer deze worden geschonden.
Onder leiding van minister Madlener handhaaft de ILT-Luchtvaartautoriteit nu al anticiperend op het Nieuwe Normen en Handhavingsstelsel (NNHS), zoals beschreven in de ontwerpwijziging van het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol (LVB). Dit betekent dat de luchtvaartautoriteit aan het einde van het gebruiksjaar zal toetsen of de handhavingspunten zijn overschreden. Wanneer een overschrijding het gevolg is van het vliegen volgens de nieuwe regels van het NNHS, kan de ILT-Luchtvaartautoriteit niet handhavend optreden. Dit beleid zorgt voor enige flexibiliteit, maar roept ook vragen op over de daadwerkelijke bescherming van omwonenden tegen geluidsoverlast en andere vormen van hinder.
handhavingsstelsel
Een concreet voorbeeld van de uitdagingen die het nieuwe handhavingsstelsel met zich meebrengt, is te vinden in Uithoorn. Over het gebruiksjaar 2023 constateerde de ILT-Luchtvaartautoriteit daar een overschrijding van de geluidsgrenswaarde met maar liefst 19,1% bij handhavingspunt 25. Uit onderzoek bleek dat deze overschrijding vrijwel geheel (19%) te wijten was aan het vliegen volgens het NNHS. Omdat de overschrijding in lijn was met het nieuwe handhavingsstelsel, kon de ILT hier niet handhavend optreden. Dit leidt tot zorgen over de bescherming van omwonenden in gebieden zoals Uithoorn en Aalsmeer, waar de geluidsoverlast aanzienlijk is toegenomen.
Het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol stelt duidelijke normen voor geluidsoverlast, het aantal nachtvluchten, de uitstoot van schadelijke stoffen en de externe veiligheid. Deze regels zijn bedoeld om de impact van de luchthaven op de leefomgeving te beperken. De ILT-Luchtvaartautoriteit ziet erop toe dat Schiphol, de Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en de luchtvaartmaatschappijen zich aan deze regels houden. Echter, de recente ontwikkelingen laten zien dat er nog veel werk aan de winkel is om ervoor te zorgen dat de leefbaarheid voor omwonenden gewaarborgd blijft, terwijl Schiphol zich verder ontwikkelt in een veranderend luchtvaartlandschap.
