De Belgische spoorwegen staan opnieuw in het middelpunt van de belangstelling, maar ditmaal niet vanwege een innovatieve doorbraak of een uitbreiding van het netwerk.
Integendeel, de recente aankondiging van de NMBS om een nieuwe internationale sneltrein tussen Amsterdam en Brussel-Zuid te introduceren, heeft geleid tot hevige kritiek en bezorgdheid onder binnenlandse reizigers. Deze beslissing lijkt, volgens verschillende belanghebbenden, meer kwaad dan goed te doen voor de dagelijkse pendelaars in België. De kern van het probleem ligt in de impact die deze nieuwe internationale verbinding zal hebben op het binnenlandse treinaanbod.
Vanaf december 2024 zal de invoering van de “IC-Snel” grote gevolgen hebben voor het binnenlandse treinaanbod, vooral op de cruciale noord-zuidverbinding door Brussel. Om ruimte te maken voor deze nieuwe trein, die overigens niet toegankelijk zal zijn voor binnenlandse reizigers op het traject tussen Antwerpen-Centraal en Brussel-Zuid, worden binnenlandse treinen verschoven, geannuleerd of drastisch verminderd.
Een van de grootste zorgen is het verlies van de rechtstreekse verbinding tussen Genk en de kust op weekdagen. Dit besluit raakt niet alleen de inwoners van Genk, maar ook de bredere regio van het Maasland. Daarnaast worden de weekendverbindingen in Limburg flink op de schop genomen, wat tot chaos en ontevredenheid zal leiden onder reizigers die afhankelijk zijn van naadloze aansluitingen tussen bus en trein.
Reizigers vanuit Kortrijk naar de populaire kustbestemming Blankenberge worden eveneens getroffen, aangezien ze nu in Brugge een half uur moeten wachten op een aansluiting. Dit leidt tot extra reistijd en ongemak, vooral tijdens de drukke zomermaanden. Nog verontrustender is het vooruitzicht voor reizigers van Waremme naar Brussel, die gedwongen zullen worden om via de luchthaven te reizen, wat hun dagelijkse reistijd met maar liefst 20 minuten verlengt.
Voor het IC-station Mortsel-Oude-God zijn de gevolgen zelfs dramatisch. Het aanbod wordt gehalveerd tot slechts één trein per uur, ook tijdens de spitsuren. Dit besluit zal ongetwijfeld leiden tot overvolle treinen en grote frustratie bij pendelaars die dagelijks afhankelijk zijn van deze verbinding.
verzwakte ruggengraat
De as Antwerpen-Brussel, die de twee grootste steden van België met elkaar verbindt, staat al jaren bekend als een van de zwakst bediende hoofdlijnen van het land. De aankondiging dat vanaf december elke vierde binnenlandse IC-trein op deze route zal worden geschrapt, heeft tot verontwaardiging geleid. Pendelaars die dagelijks van Antwerpen naar Brussel reizen, zullen in beide richtingen tussen x.25 uur en x.54 uur geen enkele IC-trein meer beschikbaar hebben. Deze slechte spreiding van treinen is voor velen onaanvaardbaar, zeker gezien de belofte van de NMBS om op termijn 30% meer binnenlandse reizigers te vervoeren. Dit besluit staat in schril contrast met die belofte en lijkt eerder gericht op het verminderen van de capaciteit op een al overbelaste lijn.
Het is opmerkelijk dat een goed bezette trein wordt afgeschaft om plaats te maken voor een nieuwe internationale verbinding die niet toegankelijk is voor binnenlandse reizigers. Dit terwijl de vraag naar binnenlandse treinverbindingen juist stijgt. De beslissing lijkt in strijd te zijn met het openbaredienstcontract (ODC) tussen de federale staat en de NMBS, waarin wordt gestreefd naar een betrouwbaar en voldoende treinaanbod voor binnenlandse reizigers.
overleg
Wat de situatie nog schrijnender maakt, is het totale gebrek aan transparantie en communicatie vanuit de NMBS. Zowel reizigersverenigingen, lokale overheden als zelfs het federale parlement hebben tevergeefs om opheldering gevraagd over de invoering van de “IC-Snel” en de gevolgen voor het binnenlandse treinverkeer. De NMBS heeft tot dusver de vragen en zorgen van de betrokkenen grotendeels genegeerd, wat het vertrouwen in de spoorwegmaatschappij verder ondermijnt.
De reizigersvereniging TreinTramBus, samen met verschillende steden en gemeenten, heeft daarom op 29 augustus 2024 een open brief geschreven aan NMBS-CEO Sophie Dutordoir. In deze brief eisen ze dringend overleg om de voorgestelde plannen bij te sturen. Ze vragen onder meer om de “IC-Snel” toegankelijk te maken voor binnenlandse reizigers, met bediening van de belangrijkste knooppunten, zonder extra toeslag of reservering. Daarnaast dringen ze aan op een evenwichtigere verdeling van de treinen op de as Antwerpen-Brussel, zodat het treinaanbod in West-Vlaanderen en Limburg onaangetast blijft.
herziening
De situatie roept dringende vragen op over de prioriteiten van de NMBS en de manier waarop ze hun verantwoordelijkheden tegenover binnenlandse reizigers nakomen. Terwijl de internationale verbindingen zonder twijfel belangrijk zijn, mag dit niet ten koste gaan van de binnenlandse treingebruikers, die elke dag vertrouwen op een betrouwbaar en efficiënt spoornetwerk. De hoop is dat de NMBS, onder druk van publieke opinie en lokale overheden, bereid zal zijn om hun plannen te herzien en te zorgen voor een evenwichtiger en rechtvaardiger treinaanbod voor alle reizigers.
