Fatbikes zijn elektrische fietsen met opvallend dikke banden, oorspronkelijk ontworpen voor ruige terreinen zoals stranden of sneeuw, maar steeds vaker worden ze gebruikt in stedelijke gebieden.
De Tweede Kamer heeft ingestemd met een voorstel voor een helmplicht voor fatbikegebruikers en een verbod op het gebruik van deze populaire elektrische fietsen met dikke banden voor kinderen jonger dan 14 jaar. De motie, ingediend door de VVD en de NSC, kreeg een ruime meerderheid van stemmen. De Kamer ziet de noodzaak voor strengere regels vanwege het toenemende aantal ongelukken waarbij fatbikes betrokken zijn, met name onder jonge gebruikers.
De huidige regels stellen dat er geen rijbewijs nodig is en dat een helm dragen optioneel is. Bovendien mag iedereen, ongeacht de leeftijd, op een fatbike rijden. De Kamer wil nu ingrijpen en stelt voor om een minimumleeftijd van 14 jaar in te voeren voor het gebruik van fatbikes, samen met een verplichte helm voor alle gebruikers. Volgens de indieners van de motie is 14 jaar een logische grens, omdat op die leeftijd ook de legitimatieplicht geldt, wat de handhaving zou vergemakkelijken.
dikke banden
NSC-Kamerlid Van Dijk denkt echter dat het onderscheid wel degelijk gemaakt kan worden, bijvoorbeeld door de dikke banden van fatbikes als criterium te nemen. Hij benadrukte dat minister Madlener “snel aan de slag moet” met het uitwerken van de plannen. Madlener heeft toegezegd de voorstellen te gaan bestuderen en wil voor het einde van het jaar met een uitwerking komen.
Het voorstel komt op een moment waarop er steeds meer zorgen zijn over de veiligheid van fatbikes. Uit cijfers van VeiligheidNL blijkt dat tussen april en juni van dit jaar 115 fatbikerijders in het ziekenhuis zijn beland. Wat opvalt, is dat bijna de helft van de slachtoffers tussen de 12 en 15 jaar oud was. Deze cijfers zijn echter nog maar het topje van de ijsberg, aangezien ze gebaseerd zijn op gegevens van slechts 14 van de 83 spoedeisende hulpafdelingen in Nederland.
Minister Madlener van Verkeer waarschuwde echter dat het juridisch lastig kan zijn om fatbikes van andere elektrische fietsen te onderscheiden. Hij wees erop dat als er regels worden ingevoerd voor fatbikes, deze mogelijk ook zouden moeten gelden voor alle elektrische fietsen. Dit zou betekenen dat ook kinderen jonger dan 14 jaar die met een reguliere e-bike lange afstanden naar school moeten afleggen, onder dezelfde regels zouden vallen, iets waar de Kamer tegen is.
Een van de grootste problemen met fatbikes is dat deze vaak worden opgevoerd, waardoor ze snelheden van 45 tot 50 kilometer per uur kunnen bereiken, terwijl de wettelijke limiet op 25 kilometer per uur ligt. De Inspectie Leefomgeving en Transport maakte eerder deze maand bekend dat ze inmiddels 16.500 illegale fatbikes uit China in beslag hebben genomen. Deze fietsen zijn gemakkelijk op te voeren en vormen een groot veiligheidsrisico.
ouders
In afwachting van eventuele nieuwe regelgeving, heeft minister Madlener ouders opgeroepen om geen fatbikes meer te kopen voor kinderen onder de 14 jaar. NSC-Kamerlid Van Dijk sloot zich hierbij aan en riep ouders op “verstandig” te zijn. Van Dijk benadrukte dat de veiligheid van kinderen voorop moet staan en dat het van belang is dat de regels snel duidelijk worden, zodat handhaving mogelijk is.
skinny bike
De strengere regels voor fatbikes die momenteel door de Tweede Kamer worden besproken, hebben niet alleen impact op gebruikers en ouders, maar ook op de producenten van deze populaire elektrische fietsen. Sommige fabrikanten voelen de druk en zijn al bezig met aanpassingen aan hun modellen om de voorgenomen wetgeving te omzeilen. Een nieuw model dat binnenkort op de markt verschijnt, is de zogenaamde “skinny bike,” die, zoals de naam al suggereert, is uitgerust met dunnere banden in plaats van de kenmerkende brede exemplaren van de fatbike.
De producenten hopen met dit nieuwe model buiten de regels te vallen die de Tweede Kamer wil invoeren. Terwijl de focus van de nieuwe regelgeving ligt op de dikte van de banden, denken fabrikanten dat ze door minimale aanpassingen hun producten toch legaal op de markt kunnen blijven aanbieden. “We hebben gekeken naar wat de nieuwe regels vereisen en zijn tot de conclusie gekomen dat kleine wijzigingen voldoende kunnen zijn om te voldoen aan de wet, zonder dat het concept van de elektrische fiets volledig verloren gaat,” aldus een woordvoerder van een grote fatbikeproducent.
Een van de aanpassingen die al genoemd worden, is het vervangen van de brede banden door smallere exemplaren. Op deze manier zou de skinny bike technisch gezien niet langer onder de fatbikecategorie vallen. De fabrikanten spelen hiermee slim in op de nog niet volledig uitgewerkte regelgeving, die voornamelijk is gericht op de veiligheid van fatbikes door het gebruik van dikke banden te beperken.
omzeilen
Naast de dunnere banden zijn er nog andere manieren waarop producenten de wetgeving proberen te omzeilen. Zo wordt gekeken naar verstelbare zadels en variaties in de bandenmaat. Deze aanpassingen zouden ervoor moeten zorgen dat de fiets net buiten de nieuwe regels valt, maar tegelijkertijd dezelfde aantrekkingskracht behoudt voor jonge gebruikers. Voor velen zijn de dikke banden en het stoere uiterlijk van de fatbike een belangrijke reden om voor deze fietsen te kiezen, en de fabrikanten willen dat imago behouden, ondanks de veranderende regelgeving.
