Russische geheime dienst FSB wil rechtstreeks toegang tot database van taxi- en ride-hailingbedrijven in Rusland.
Als onderdeel van een nieuwe taxiwetgeving, opgesteld door het Moskouse ministerie van Vervoer, zal het Russische parlement (de Doema) een wetsvoorstel indienen over rechtstreekse real-time toegang door de Federale Dienst voor Veiligheid van de Russische Federatie (FSB) naar de databases van taxi- en ride-hailingbedrijven als Yandex Taxi, Gett en Uber.
Volgens het online vakblad Personenvervoer Magazine zal het wetsvoorstel, waaraan andere ministeries samen met het ministerie van Vervoer hebben gewerkt, binnenkort worden voorgelegd aan de Tweede Kamer van de Doema voor voorlopige goedkeuring voordat het uiteindelijk naar de Eerste Kamer gaat en vervolgens naar president Vladimir Poetin voor definitieve goedkeuring. Het wetsontwerp verklaart niet waarom de FSB – de belangrijkste opvolger van de KGB uit het Sovjettijdperk – toegang zou moeten hebben tot gegevens van taxi- en ride-hailinggebruikers. Diverse nieuwsorganisaties hebben het ministerie van Vervoer tevergeefs om commentaar gevraagd. Ook Yandex, de grootste Russische technologiegroep en als Yandex Taxi het toonaangevende ride-hailing-bedrijf in Rusland, wilde niet reageren op het wetsontwerp.
Het concept staat sinds vorige week in de database van de Doema: “De dienst voor het bestellen van een passagierstaxi is verplicht om de Federale Veiligheidsdienst geautomatiseerd toegang op afstand te verlenen tot informatiesystemen en databases die worden gebruikt voor het ontvangen, opslaan, verwerken en verzenden van bestellingen voor een passagierstaxi en zal worden ingezet op een door de Russische regering gespecificeerde manier”, aldus een verklaring van de Tweede Kamer van de Doema.
Als onderdeel van de nieuwe taxiwetgeving – waarover al meer dan zes jaar intensief wordt gedebatteerd – regelt het wetsvoorstel ook de relatie tussen chauffeurs en zogenaamde ‘taxi-aggregators’, zoals Yandex Taxi. Het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Digitale Transformatie zullen een online database ontwikkelen waarmee deze aggregators voor taxi’s en ride-hailing kunnen controleren of hun chauffeurs wel over de juiste papieren beschikken. In Rusland is degene aan het stuur niet altijd degene die over de nodige vergunningen beschikt voor het werk.
De in Rusland populaire taxi-besteldiensten, zoals Yandex Taxi, Uber en Gett zijn al door de geheime dienst gevraagd om informeel gegevens te delen. Irina Zaripova, hoofd van de zeer actieve taxi-organisatie Public Taxi Development Council, legt uit dat taxibedrijven momenteel 30 dagen hebben om aan een dergelijk verzoek te voldoen. “Velen zijn bang dat de FSB op elk moment informatie over klanten kan krijgen”, vertelde Zaripova eind maart aan radiostation Kommersant FM, toen het plan van de regering bekend werd.
De Russische autoriteiten hebben sinds de inval in Oekraïne op 24 februari openbare vrijheden verder beperkt en de discussie met betrekking tot nationale veiligheidskwesties aangescherpt. Sindsdien moeten de FSB-agenten de gegevens – nog steeds op informeel verzoek – binnen een uur hebben. “Als het gaat om de nationale veiligheid, zijn er heel vaak situaties waarin er iets is gebeurd en FSB-agenten hebben deze gegevens praktisch binnen een uur nodig om een misdaad op te lossen of te voorkomen”, legt Zaripova uit.
Zaripova, die via haar organisatie goede relaties heeft met de Russische overheid, stelde met nadruk dat “niemand deze gegevens van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat zal controleren. Het wetsontwerp gaat niet over de overdracht van gegevens, maar over de toegang tot de database, een aanpak die gemakkelijker te implementeren is”, aldus Zaripova. Het concept specificeert ook niet precies om welk type gegevens het gaat. Nog niemand heeft publiekelijk zijn zorgen geuit over deze geplande nieuwe stap in de taxiwetgeving.
Doema-afgevaardigde Adalbi Chchagochev, lid van het anticorruptiecomité, zei dat het project niet gemakkelijk te implementeren zou zijn. “Maar dat betekent niet dat het niet nodig is”, zei hij tegen persbureau RIA. Het is een kwestie van nationale veiligheid.”
