De Europese Commissie heeft vandaag een noodplan voor vervoer goedgekeurd om het vervoer in de EU veerkrachtiger te maken in tijden van crisis. In het plan wordt lering getrokken uit de COVID-19-pandemie en wordt rekening gehouden met de uitdagingen die de Russische militaire agressie tegen Oekraïne voor de vervoerssector van de EU meebrengt. Beide crises hebben ernstige gevolgen gehad voor het vervoer van goederen en personen, maar de veerkracht van de vervoerssector en de nauwere coördinatie tussen de lidstaten waren van cruciaal belang voor de reactie van de EU op deze uitdagingen.
“Deze uitdagende en moeilijke tijden herinneren ons aan het belang van de vervoerssector in de EU en aan de noodzaak om te werken aan onze paraatheid en veerkracht. De COVID-19-pandemie was niet de eerste crisis die een impact had op het Europees vervoer. De illegale invasie van Oekraïne door Rusland toont aan dat het evenmin de laatste zal zijn. Daarom moeten we voorbereid zijn. Het noodplan van vandaag, dat gebaseerd is op de lessen uit de COVID-19-pandemie en op de initiatieven die in die periode zijn genomen, biedt een sterk kader voor een crisisbestendige en veerkrachtige vervoerssector in de EU. Ik ben er vast van overtuigd dat dit plan een belangrijke motor wordt voor de veerkracht van ons vervoer. Tijdens onze inspanningen om Oekraïne te ondersteunen is al gebleken hoe cruciaal een aantal van die tools zijn. Ik denk daarbij in het bijzonder aan de Solidariteitscorridors tussen de EU en Oekraïne, die Oekraïne helpen zijn graan te exporteren.”
10 acties om lering te trekken uit recente crises
Het plan bevat een toolbox met 10 acties om de EU en haar lidstaten te begeleiden bij de invoering van crisisresponsmaatregelen. Belangrijke elementen van het plan zijn het waarborgen van minimale connectiviteit en passagiersbescherming, het opbouwen van veerkracht tegen cyberaanvallen en tests van de veerkracht. Ook de relevantie van de green lanes wordt nogmaals in de verf gezet. Die zorgen ervoor dat het goederenvervoer bij landsgrenzen niet langer dan 15 minuten wordt opgehouden. Daarnaast krijgt het netwerk van contactpunten bij de nationale vervoersautoriteiten een grotere rol toebedeeld. Beide zijn van cruciaal belang gebleken tijdens de COVID-19-pandemie en in de huidige crisis door de Russische agressie tegen Oekraïne.
De 10 actiegebieden zijn:
- de EU-vervoerswetgeving geschikt maken voor crisissituaties;
- de vervoerssector op adequate wijze ondersteunen;
- de continuïteit van het vrije verkeer van goederen, diensten en personen waarborgen;
- het beheer van vluchtelingenstromen en de repatriëring van gestrande passagiers en vervoerswerknemers;
- een minimale connectiviteit en de bescherming van passagiers waarborgen;
- vervoersinformatie uitwisselen;
- een betere coördinatie van het vervoersbeleid;
- versterkte cyberbeveiliging;
- het testen van noodscenario’s;
- samenwerking met internationale partners.
De pandemie heeft ons geleerd hoe belangrijk het is crisisresponsmaatregelen te coördineren — bijvoorbeeld om te voorkomen dat vrachtwagens, chauffeurs en essentiële goederen aan de grenzen vast komen te zitten, zoals tijdens de eerste dagen van de pandemie gebeurde. Het noodplan voor vervoer is gebaseerd op een aantal grondbeginselen om te waarborgen dat de crisisresponsmaatregelen evenredig, transparant en niet-discriminerend zijn, in overeenstemming zijn met de EU-Verdragen en ervoor zorgen dat de eengemaakte markt naar behoren kan blijven functioneren.
Volgende stappen
Met dit noodplan zullen de Commissie en de lidstaten een antwoord bieden op de actuele uitdagingen in de vervoerssector. De Commissie zal de lidstaten ondersteunen en sturing geven aan het opbouwen van crisisparaatheid in samenwerking met de EU-agentschappen, door het netwerk van nationale contactpunten voor vervoer te coördineren en door regelmatig overleg te plegen met internationale partners en belanghebbenden. Om in te spelen op de onmiddellijke behoeften en ervoor te zorgen dat Oekraïne enerzijds graan kan uitvoeren en anderzijds de goederen kan invoeren die het nodig heeft – gaande van humanitaire hulp tot meststoffen – , neemt de Commissie de coördinatie van de contactpunten voor de solidariteitscoriddors en het matchmaking platform op zich.
Achtergrond
Met dit initiatief komt de Commissie tegemoet aan de oproep van de Raad om voor de Europese vervoerssector een noodplan op te stellen voor pandemieën en andere grote crises. De opstelling van dat plan was een van de verbintenissen in het kader van de strategie voor duurzame en slimme mobiliteit. Het plan is tot stand gekomen in samenwerking met de autoriteiten van de lidstaten en vertegenwoordigers van de sector, aldus de Europese Commissie.
