Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat staat nu voor een complexe uitdaging. De brief van de Europese Commissie onderstreept het belang van een transparante, eerlijke en competitieve marktwerking voor het Nederlandse Hoofdrailnet.
De Europese Commissie (EC) heeft onlangs een brief gericht aan het Nederlandse Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat betreffende hun zorgen over het Nederlandse Hoofdrailnet.
In de brief uit de EC haar bezorgdheid over het feit dat exploitanten niet over de nodige informatie beschikken om solide bedrijfsplannen te ontwikkelen of geloofwaardige marktaanbiedingen te doen. Dit is deels te wijten aan een gebrek aan vertrouwelijkheid in het huidige consultatieproces. Volgens de brief zou dit gebrek individuele bedrijven kunnen afschrikken om aanbiedingen te doen, uit angst voor het lekken van gevoelige informatie.
De brief vermeldt ook de herhaalde bezwaren van commerciële exploitanten tegen de herverlening van de concessie aan Nederlandse Spoorwegen (NS). Ondanks hun aangegeven interesse om diensten in Nederland te exploiteren, lijkt hun betrokkenheid bij het consultatieproces slechts een formaliteit te zijn.
De discussie rond de concessie van het Hoofdrailnet is niet nieuw. Echter, met de recente bemoeienis van de Europese Commissie lijkt de discussie een nieuw hoogtepunt te bereiken. Commerciële exploitanten pleiten al langere tijd voor een gelijk speelveld en een kans om de Nederlandse markt te betreden, en de brief kan worden gezien als een erkenning van hun zorgen op Europees niveau.
Het is nu aan het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om een evenwicht te vinden tussen de wensen van de EC, de belangen van commerciële exploitanten en de historische rol van de NS.
De EC geeft aan dat het huidige ontwerp van de concessie grotendeels is gebaseerd op een Programma van Eisen uit de zomer van 2022. Over dit programma zijn eerder bedenkingen geuit, en volgens de brief zijn er sindsdien geen significante veranderingen aangebracht.
Wat betreft de binnenlandse en grensoverschrijdende verbindingen heeft de EC ook enkele punten van zorg. Er lijkt een gebrek te zijn aan specificaties over de diensten die door NS moeten worden geleverd. En voor de internationale diensten, is het nog niet duidelijk welke diensten worden opgenomen in de concessie.
Een ander belangrijk punt van zorg is de lange periode tussen de directe toekenning van de concessie en de start van de operaties. Dit is een onderwerp dat de EC eerder heeft aangekaart.
Samenvattend benadrukt de brief van de Europese Commissie de noodzaak om de reikwijdte van de toekomstige concessie correct te definiëren en roept op tot een transparanter en inclusiever toekenningsproces. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zal naar verwachting reageren op deze zorgen en mogelijk verdere stappen overwegen in samenwerking met betrokken partijen.
