Politieke en arbeidsrechtelijke zorgen volgen op verkoop door Deutsche Bahn aan I Squared Capital.
De vervoerswereld in Nederland ondergaat een belangrijke verschuiving. Arriva, een toonaangevende naam in het openbaar vervoer, wisselt van eigenaar. Deutsche Bahn, de huidige eigenaar, heeft bevestigd dat het Arriva verkoopt aan de Amerikaanse investeringsmaatschappij I Squared Capital. Het nieuws is politiek niet zonder gevolgen. De verkoop heeft in Den Haag voor opschudding gezorgd. De klacht luidt dat het regionaal openbaar vervoer steeds meer in private handen komt waardoor de publieke zeggenschap afneemt.
Arriva is niet zomaar een vervoersmaatschappij. Het bedrijf bedient grote delen van Nederland en is een uitgesproken criticus als het gaat om de exclusieve vergunningverlening van het hoofdrailnetwerk aan de NS tot eind 2033. Volgens de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN), waar Arriva lid van is, druist deze exclusiviteit in tegen Europese wetgeving. Een standpunt waar de Haagse voorzieningenrechter overigens niet in mee gaat.
FNV
De gevolgen van de verkoop reiken ook tot in de provincies waar Arriva actief is. Politici daar maken zich zorgen omdat een investeringsmaatschappij, in tegenstelling tot een entiteit als Deutsche Bahn, primair andere belangen dient dan openbaar vervoer. De zorgen zijn niet enkel politiek. Bij vakbond FNV leeft onzekerheid over de toekomst van ongeveer 5500 medewerkers van Arriva in Nederland.
De nieuwe eigendomsstructuur brengt zowel kansen als bedreigingen met zich mee. Aan de ene kant zou de expertise van I Squared Capital in wereldwijde infrastructuurprojecten kunnen leiden tot innovaties en efficiëntieslagen binnen Arriva. Aan de andere kant ligt het gevaar van winstmaximalisatie op de loer, wat ten koste kan gaan van dienstverlening en arbeidsvoorwaarden.
Voor vakbond FNV zal de uitdaging liggen in het borgen van de arbeidsvoorwaarden en het waarborgen van de werkgelegenheid voor de duizenden werknemers van Arriva. Terwijl Deutsche Bahn als staatsbedrijf wellicht meer maatschappelijke verantwoordelijkheid voelde, zal de nieuwe eigenaar naar verwachting een zakelijker benadering hanteren. Arriva is immers niet slechts een vervoerder, maar ook een cruciale schakel in de mobiliteit van het land. In tien van de twaalf provincies zorgen hun bussen en treinen dagelijks voor de verbinding tussen steden en omliggende gebieden, iets dat niet onderschat mag worden.
Rover
Een opvallende ontwikkeling, wat Rover betreft, want in het openbaar vervoer valt doorgaans geen groot geld te verdienen. Wanneer de Amerikaanse firma daar verandering in weet te brengen, zou dat goed nieuws kunnen zijn voor de reiziger. “Om geld te kunnen verdienen in het openbaar vervoer zijn vooral veel reizigers nodig”, stelt Rover-directeur Freek Bos. “Dat betekent dat dit bedrijf vol aan de bak moet om een goed product neer te zetten dat zichzelf verkoopt. Hopelijk betekent dat meer en beter openbaar vervoer”.
I Squared Capital
I Squared Capital is niet zomaar een investeerder. Het is een private-equityfirma met een focus op wereldwijde infrastructuurprojecten. Hun portfolio omvat investeringen in sectoren zoals energie, nutsvoorzieningen en transport, niet alleen in Noord-Amerika en Europa maar ook in snelgroeiende economieën zoals India en China. Deze achtergrond zou wel eens een indicatie kunnen zijn voor de richting die Arriva onder de nieuwe eigenaar inslaat, al is dat op dit moment nog puur speculatief. Wat zeker is, is dat Arriva een belangrijke speler is in de Nederlandse mobiliteitssector, actief in tien van de twaalf Nederlandse provincies met zowel bussen als treinen.
De verkoop van Arriva aan een Amerikaanse investeringsmaatschappij betekent een nieuwe fase voor het Nederlandse openbaar vervoer. Terwijl politici zich buigen over de gevolgen voor publieke zeggenschap en werknemers zich afvragen wat de toekomst brengt, staat één ding vast: de kaarten zijn opnieuw geschud in een industrie waarin de balans tussen privaat en publiek eigenaarschap steeds meer ter discussie staat.
