Moet KNV een positievere rol spelen in de sector en bijdragen aan het verbeteren van de situatie in het leerlingenvervoer?
De kritiek van Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) over het leerlingenvervoer neemt toe na opnieuw een jaar van disbalans tussen vraag en aanbod. Voorzitter Bertho Eckhardt, die tijdens de Dag van het Leerlingenvervoer opriep tot dringend overleg tussen betrokken partijen, benadrukte de urgentie om incidenten in het schooljaar 2024-2025 te voorkomen. Het persistente capaciteitstekort, benoemd als ‘een nieuwe werkelijkheid’ door KNV, blijft een uitdaging.
Ook toenemende kritiek op de brancheorganisatie KNV zelf door haar eigen leden is een teken van groeiende frustratie en ontevredenheid binnen de sector. Het feit dat de sector zelf momenteel weinig concrete oplossingen biedt en zich voornamelijk beperkt tot het vaststellen van problemen en het uiten van waarschuwingen, kan wijzen op een aantal onderliggende uitdagingen en gebieden die aandacht behoeven waarbij KNV kan helpen.
KNV kan zelf proactief de dialoog aangaan met alle belanghebbenden, inclusief gemeenten, scholen, ouders en chauffeurs, om de problemen gezamenlijk te bespreken en op te lossen. De huidige situatie waarin Koninklijk Nederlands Vervoer mogelijk te veel wordt beïnvloed door de grootste vervoersbedrijven in de sector, kan een hindernis vormen bij het effectief aanpakken van de problemen in het leerlingenvervoer. Het is cruciaal dat de belangen van alle stakeholders, waaronder kleinere vervoersbedrijven, chauffeurs, planners, ouders en scholen, evenwichtig worden vertegenwoordigd.
adviesraden
KNV zou kunnen denken aan het oprichten van onafhankelijke commissies of adviesraden, die verschillende belanghebbenden vertegenwoordigen, kan helpen bij het formuleren van beleid en strategieën die recht doen aan de diverse behoeften en uitdagingen in de sector met betrekking tot het leerlingenvervoer. De vereniging kan streven naar een meer gediversifieerde leiding, waarbij leden van verschillende groottes en soorten vervoersbedrijven, alsmede vertegenwoordigers van chauffeurs en planners, betrokken zijn. Dit zorgt voor een meer gebalanceerde besluitvorming die rekening houdt met een breder scala aan perspectieven en belangen.
Er is een duidelijke behoefte aan een meer proactieve en oplossingsgerichte aanpak vanuit de brancheorganisatie. Dit vereist leiderschap dat verder gaat dan het alleen identificeren van problemen en zich richt op het actief ontwikkelen en implementeren van strategieën.
Het bevorderen van duurzame en maatschappelijk verantwoorde praktijken kan niet alleen de impact op het milieu verminderen, maar ook de reputatie van het leerlingenvervoer verbeteren. KNV kan specifieke programma’s of ondersteuning bieden aan KMO’s in de sector om ervoor te zorgen dat hun belangen en uitdagingen adequaat worden aangepakt. Effectieve communicatie met alle belanghebbenden, inclusief tijdige updates en transparantie over problemen en oplossingen, kan helpen bij het opbouwen van vertrouwen en het verminderen van frustraties.
Het is belangrijk dat de brancheorganisatie niet alleen reageert op onmiddellijke problemen, maar ook werkt aan een langetermijnvisie voor de sector. Dit omvat het anticiperen op toekomstige uitdagingen en trends.
De toename van de vraag naar leerlingenvervoer en de onvoldoende respons van de taxisector vormen de kern van de problematiek. KNV Zorgvervoer en Taxi, een branchevereniging, heeft herhaaldelijk gewaarschuwd voor een onhoudbare situatie, waarin men steeds meer moet doen met minder middelen. Echter, het onvermogen van de sector om zelf doeltreffende oplossingen te vinden, blijft een doorn in het oog voor opdrachtgevers of gemeenten die met de problemen worstelen.
achteruitgang
De door taxichauffeurs aangewezen problemen zoals bedrijfscultuur, loonkwesties, en onprofessionele planningen, vervaardigd door onervaren personeel, zijn belangrijke aandachtspunten die directe impact hebben op de kwaliteit van het leerlingenvervoer. De tendens van vervoerders om te besparen op ICT-kosten door zelfgebouwde software en vervoersplanningen te gebruiken, heeft blijkbaar geleid tot een achteruitgang in de kwaliteit van planningen en routes. Besparen op ICT-kosten mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van de dienstverlening. Investeringen in robuuste, bewezen softwareoplossingen voor routeplanning en vervoersbeheer zijn cruciaal voor het optimaliseren van operationele efficiëntie.
Daarnaast blijkt uit een enquête van de branchevereniging dat een kwart van de KNV-leden samen meer dan 1600 vacatures open heeft staan. Dit wijst op een steeds complexer wordende vervoersvraag en de behoefte aan meer maatwerk, wat een professionele aanpak vereist.
Het opzetten van effectieve feedbackmechanismen waarbij chauffeurs en planners hun ervaringen en suggesties kunnen delen, kan helpen bij het identificeren van problemen en het ontwikkelen van praktische oplossingen.
Het is van groot belang te erkennen dat leerlingenvervoer primair een verantwoordelijkheid is van gemeenten, waarbij de inzet van taxibussen vaak als laatste optie wordt gezien, en niet als een standaardvereiste. Dit biedt ruimte voor het overwegen van alternatieve vervoerswijzen, die zowel praktisch als kosteneffectief kunnen zijn.
taxi geen ‘must-have’
Voor sommige groepen leerlingen kan het openbaar vervoer een haalbare optie zijn. Dit kan de druk op het leerlingenvervoer verminderen en leerlingen meer zelfstandigheid bieden. Gemeenten kunnen samenwerken met openbaarvervoerbedrijven om routes en dienstregelingen af te stemmen op de behoeften van schoolgaande kinderen, al dan niet onder begeleiding. In gebieden waar het veilig en praktisch is, kan het stimuleren van fietsen als vervoersmiddel bijdragen aan de fysieke gezondheid van leerlingen en het milieu.
Deelvervoersystemen, zoals carpoolen georganiseerd door ouders of via gemeenschapsinitiatieven, kunnen een kosteneffectieve en sociale oplossing bieden. Dit vereist goede coördinatie en betrouwbare communicatiekanalen. In sommige gevallen kunnen ouders of vrijwilligers het vervoer van leerlingen organiseren, vooral in kleinere gemeenschappen of voor specifieke activiteiten. Dit vraagt om goede afspraken en eventueel ondersteuning vanuit de gemeente.
Het informeren en onderwijzen van ouders en leerlingen over de beschikbare vervoersalternatieven kan helpen bij het maken van geïnformeerde keuzes en het bevorderen van zelfstandigheid van leerlingen.
Door schooltijden binnen het speciaal onderwijs flexibeler te maken, kan de druk op het vervoer in piekuren verminderd worden. Dit kan helpen bij het efficiënter organiseren van vervoer en het verminderen van kosten. Samenwerking met lokale organisaties, zoals buurtverenigingen of non-profitorganisaties, kan helpen bij het opzetten van innovatieve vervoersoplossingen die aansluiten bij de specifieke behoeften van de gemeenschap.
De uitspraken van Bertho Eckhardt, voorzitter van KNV, benadrukken verschillende cruciale aspecten in de discussie over leerlingenvervoer in Nederland. Eckhardt’s nadruk op het belang van de doelgroep, de oproep tot het maken van ‘echte, structurele oplossingen’, en de erkenning van de inzet van chauffeurs, belichten de complexiteit van het vraagstuk en de noodzaak van een gecoördineerde aanpak.
Er is behoefte aan diepgaande veranderingen in plaats van tijdelijke oplossingen. Dit kan betekenen dat het huidige systeem grondig wordt herzien en dat er nieuwe strategieën worden ontwikkeld die duurzamer en effectiever zijn. Bij het zoeken naar oplossingen moet altijd rekening worden gehouden met de behoeften en het welzijn van de leerlingen. Dit omvat veilig, betrouwbaar en toegankelijk vervoer dat is afgestemd op hun specifieke behoeften.
De oproep van KNV Zorgvervoer en Taxi aan gemeenten om het vervoer minder complex te maken, wijst op de noodzaak van vereenvoudiging. Dit kan worden bereikt door het verminderen van bureaucratie, het verbeteren van communicatiekanalen en het inzetten van technologie voor efficiëntere planning. De toewijding van chauffeurs aan 'hun' kinderen moet worden erkend en ondersteund.
Het toepassen van geavanceerde technologieën in de optimalisatie van routes en verbetering van vervoersefficiëntie kan significant bijdragen aan kostenverlaging in operationele processen. Deze taak dient echter verschoven te worden van grote vervoersbedrijven die neigen naar het ontwikkelen van eigen ICT-oplossingen met goedkope arbeidskrachten zoals schoolverlaters en stagiairs. Hoewel dit een kostenbesparende strategie lijkt, compromitteert het vaak de kwaliteit van het vervoer, waarbij bedrijven afhankelijk worden van volumewinst in plaats van dienstverlening van hoge kwaliteit.
Het verbeteren van arbeidsomstandigheden en salarissen is cruciaal voor het aantrekken en behouden van bekwaam personeel, wat onmisbaar is voor het handhaven van een hoge kwaliteit van dienstverlening. Echter, simpelweg meer financiële middelen inzetten is geen langetermijnoplossing voor de uitdagingen in de sector. KNV zou zich moeten richten op het onderzoeken van en adviseren over meer flexibele en aanvullende vervoersmogelijkheden, zoals gedeeld vervoer, om beter tegemoet te komen aan diverse vervoersbehoeften.
Door te investeren in de scholing en professionalisering van het personeel, inclusief planners en chauffeurs, kan de kwaliteit van de dienstverlening worden verhoogd en kunnen operationele problemen worden verminderd. Bovendien kan de branchevereniging een actieve rol vervullen in het beïnvloeden van zowel lokaal als nationaal beleid, met als doel een gunstiger klimaat te scheppen voor het leerlingenvervoer.
