Met jongeren aan het roer krijgen we een frisse kijk op inclusieve mobiliteit.
Nu diversiteit en inclusiviteit steeds meer aandacht krijgen, blijft het vraagstuk van genderverschillen in de mobiliteitssector een belangrijk onderwerp van gesprek. De viering van Internationale Vrouwendag 2024 bood een uitgelezen kans om deze kwestie onder de aandacht te brengen. Mobiliteitsorganisatie Mpact speelde hierop in door in maart een evenement te organiseren waarbij studenten werden uitgedaagd om tijdens een hackathon op zoek te gaan naar oplossingen voor gendergelijke mobiliteit. Deze innovatieve aanpak, onderdeel van het project SMEP!, gefinancierd door FOD Mobiliteit & Vervoer, belicht de noodzaak van een inclusieve kijk op mobiliteit en de potentiële impact van directe dialoog tussen jongeren en beleidsmakers.
Historisch gezien is het mobiliteitssysteem voornamelijk ontworpen rond het traditionele patroon van de werkende man, wat heeft geleid tot een infrastructuur die minder goed aansluit bij de complexe mobiliteitsbehoeften van vrouwen. Dit is terug te zien in de beperkte vertegenwoordiging van vrouwen in leidende posities binnen de sector, met slechts 15,5% van de ministers met een transportportefeuille in de Europese landen en 8% wereldwijd die vrouw zijn. Deze genderdiscrepantie manifesteert zich niet alleen in de beleidsvorming, maar ook in de dagelijkse ervaringen van vrouwen, die een hoger onveiligheidsgevoel rapporteren en vaker doelwit zijn van seksuele agressie tijdens hun verplaatsingen.
De enquête bevroeg zo’n 200 studenten, de initiatiefnemers hopen dat ze hiermee anderen kunnen inspireren om ook rond genderverschillen in mobiliteit te werken of jongeren te betrekken in het beleid.
“Studenten denken meer out-of-the-box dan mensen die lang meedraaien in het werkveld. Die frisse ideeën en invalshoeken kunnen we zeker gebruiken.”
De hackathon en de begeleidende enquête onder 200 Belgische universiteits- en hogeschoolstudenten benadrukten de verschillende uitdagingen en behoeften van vrouwen in het openbaar vervoer en bij deelmobiliteit. De studenten stelden voor om mobiliteitsoplossingen en -ontwerpen genderneutraler te maken, door onder meer aandacht te besteden aan digitalisering en toegankelijkheid van deelsteps. Dit soort frisse ideeën en perspectieven kan volgens projectdirecteur Tjalle Groen van Mpact van grote waarde zijn voor beleidsmakers, vooral op lokaal niveau, waar direct toepasbare oplossingen zoals betere straatverlichting en duidelijke zichtlijnen cruciaal zijn voor een veiligere en inclusievere openbare ruimte.
“Vrouwen en jonge mensen meer betrekken op elk niveau van de mobiliteitswereld is deel van de oplossing om mobiliteit te verbeteren voor iedereen.”, aldus Groen. “We worden allemaal geraakt door mobiliteit. Daarom is het belangrijk om alle groepen vertegenwoordigd te zien in het beslissingsproces. Zowel jonge mensen als ouderen kunnen ons iets bijleren waar iedereen baat bij heeft.”
Naast deze praktische verbeteringen benadrukt Groen het belang van het betrekken van vrouwen en jongeren bij het plannings- en besluitvormingsproces. Door hun directe ervaringen en inzichten mee te nemen, kunnen mobiliteitsoplossingen beter worden afgestemd op de behoeften van alle gebruikers. Initiatieven zoals ‘walkshops’, waarbij beleidsmakers letterlijk samen met vrouwen en andere doelgroepen door de stad lopen, kunnen waardevolle inzichten opleveren voor het herontwerp van de publieke ruimte.
In het licht van deze ontwikkelingen is het duidelijk dat een gendervriendelijke aanpak in mobiliteit niet alleen leidt tot meer gelijkheid, maar ook de veiligheid en het gebruiksgemak voor alle burgers kan verbeteren. De activiteiten van Mpact rond Internationale Vrouwendag en het SMEP!-project tonen een belangrijke verschuiving in hoe we denken over en werken aan mobiliteitsoplossingen, met een sterke nadruk op inclusiviteit en directe betrokkenheid van de gemeenschap.
Een ander voorbeeld van het betrekken van jongeren is het European Youth Capital–initiatief, dat in 2024 in Gent plaatsvindt. Mpact hoopt dat ook zulke momenten aangegrepen worden om het te hebben over de inrichting van de publieke ruimte in functie van mobiliteit en gendergelijkheid.
