In Nederland wil de NS de prijzen tijdens de spits verhogen, terwijl de dienstverlening verre van optimaal is.
Het is een van de universele waarheden van het moderne stadsleven: tijdens de spits wordt alles drukker en duurder. Uber kent het principe al jaren met zijn piekuren. Nu wil de Nederlandse Spoorwegen (NS) dezelfde richting op gaan door tijdens de spits hogere tarieven te vragen aan reizigers.
Rover, de reizigersvereniging, is niet te spreken over het nieuwe plan. Er bestaat al een onderscheid tussen tarieven voor de spits en daluren, en dit voorstel dreigt de spits nog duurder te maken. NS-topman Wouter Koolmees heeft in een interview met de Volkskrant aangegeven dat spitskaartjes wellicht tientallen procenten duurder moeten worden. “Het wordt te vol”, was zijn uitspraak over de situatie.
Duurdere spitskaartjes en goedkopere daluren-tickets zouden in theorie het reisgedrag van mensen kunnen veranderen. Dit kan leiden tot meer spreiding over de dag. Maar de vraag blijft of reizigers die flexibiliteit wel hebben. Indien de Tweede Kamer instemt met het voorstel, zouden de prijzen vanaf 2024 met wel 7% kunnen stijgen.
De gemakkelijkste manier om de drukte van de spits te vermijden is er simpelweg niet in te reizen. De ochtendspits valt doorgaans tussen 07.00 en 09.00 uur en de avondspits tussen 16.00 en 19.00 uur. Voor velen is dat echter geen optie gezien werk- en schoolschema's.
Waar Uber al jarenlang de prijzen verhoogt tijdens piekuren, wil de Nederlandse Spoorwegen (NS) nu een vergelijkbare tactiek hanteren. Echter, terwijl de prijzen omhoogschieten, lijkt de service kwaliteit van de NS te dalen.
Tegelijkertijd zijn er klachten over de NS die kortere treinen inzet en daarmee minder service biedt. Het officiële standpunt is dat er een tekort aan personeel is. Vreemd genoeg heeft de NS recentelijk enkelvloerstreinen aangeschaft in plaats van de ruimere dubbeldekkers.
onderhandelingen
Daarbovenop verliest de NS zijn monopolie op internationale bestemmingen als Londen, Parijs en Berlijn. Er komt echter wel iets voor terug. Het kabinet heeft ingestemd met de invoering van een spitsheffing vanaf 2025. Dit volgt na onderhandelingen over de nieuwe hoofdrailnetconcessie die in 2025 afloopt en verlengd wordt tot 2033. Dit voorjaar hebben NS, Arriva, Qbuzz en FlixTrain aangegeven interesse te hebben in de internationale treinverbindingen. ProRail, de spoorbeheerder, zal besluiten welke aanbieder welk traject krijgt.
In België daarentegen is de stiptheid het heikele punt. Voor de tiende opeenvolgende maand heeft de NMBS niet de vooropgestelde stiptheidsdoelstelling van negen op de tien stipte treinen behaald. Sterker nog, in de eerste helft van 2023 was slechts 87,6% van de Belgische treinen op tijd. Dit is bijna het laagste cijfer in een decennium.
De tijd zal leren of het verhogen van spitsprijzen het gewenste effect heeft op de spreiding van reizigers, of dat het simpelweg leidt tot meer ontevredenheid onder de reizigers. Terwijl de Nederlandse Spoorwegen (NS) overweegt om de tarieven tijdens de spits te verhogen, zonder de dienstverlening te verbeteren, ondervindt de Belgische spoorwegmaatschappij NMBS soortgelijke kritiek. De stiptheid van treinen in België is een zorgwekkend punt, en dus ook in de Gentse stations.
Een opvallende criticus van de NMBS is Filip Watteeuw, de Gentse Schepen verantwoordelijk voor mobiliteitsbeleid en taxidiensten. Hoewel hij de afgelopen jaren heeft bijgedragen aan de populariteit van de fiets in Gent en innovatieve duurzame initiatieven heeft ondersteund, is hij snel om zijn ongenoegen te uiten wanneer het misgaat bij de NMBS. Zijn kritiek richt zich op de oplopende vertragingen, misleidende informatie voor reizigers, genegeerde aansluitingsvragen en treinen die te vroeg vertrekken.
Zowel NS als NMBS staan voor uitdagingen. Terwijl de NS zich moet richten op de kwaliteit van de dienstverlening, moet de NMBS zich dringend richten op stiptheid en communicatie met haar reizigers. Wat beide bedrijven gemeen hebben, is de dringende behoefte om naar hun klanten te luisteren en diensten van hogere kwaliteit te leveren.
Wouter Koolmees
“Over de hele dag is de bezetting nog geen 30 procent. Grote delen van de dag verplaatsen we dus warme lucht”, zegt topman Wouter Koolmees tegen de Volkskrant. Wouter Koolmees (foto) is per 1 november 2022 de nieuwe president-directeur van NS. Hij werd op voordracht van de Raad van Commissarissen aangesteld door de aandeelhouder, de minister van Financiën. Wouter Koolmees volgde Marjan Rintel op die 1 juli afgelopen jaar naar KLM vertrok. De aanstelling geldt voor een periode van vier jaar.
