sinds 1986 geen wetgeving en beleid meer is voor burgerbescherming in tijden van oorlog of crisis.
In deze oorlogstijden blijft mobiliteit niet vanzelfsprekend want wanneer de sirene gaat, dreigt er acuut gevaar. Op elke eerste maandag van de maand om 12.00 uur test uw gemeente of de sirene werkt. Dat zijn we zo gewoon dat we er niet meer van opkijken. Maar de oorlogsdreiging is niet ver weg en wat doe je wanneer de sirene gaat op een anders tijdstip?
Er zijn in Nederland geen bunkers of schuilplekken voor de bevolking, voor het geval we betrokken raken bij een groot gewapend conflict. Dat is het gevolg van de afschaffing van de Wet Burgerbescherming in 1986. Maar de afwezigheid ervan ontslaat de regering niet van haar plicht om burgers te beschermen in tijden van oorlog of crisis. En hier ook al preventief voorzorgsmaatregelen voor te treffen, zegt advocaat en strafrechtdeskundige Geert Jan Knoops kritisch.
Als je de sirene hoort, is er mogelijk sprake van gevaarlijke stoffen. Ga daarom zo snel mogelijk naar binnen en sluit alle ramen, deuren, roosters en andere openingen. Maar wat doe je wanneer niet als in de Oekraïne de sirene afgaat? Binnen is de kans op gevaar het kleinst. Dat geldt voor iedereen. Een schuilkelder is dan in de meeste gevallen de uitkomt. Knoops verbaast zich erover dat er sinds 1986 geen wetgeving en beleid meer is voor burgerbescherming in tijden van oorlog of crisis. Knoops wijst erop dat er sinds 2004 verschillende zaken zijn geweest waarin de overheid werd aangesproken op het niet beschermen van burgers in een oorlogs- of crisissituatie.
"Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft in verschillende uitspraken aangegeven dat de burger op basis van het mensenrechtenverdrag een zogenaamd positieve plicht kan ontlenen aan de staat, om te voorkomen dat het leven in gevaar komt. Dat gaat vrij ver."
Het lastige is volgens advocaat Knoops dat we ons rampen en conflicten moeilijk voor kunnen stellen. “Een vuile bom, een aanslag, een nucleair ongeluk of oorlog, het lijkt allemaal ver weg”, zegt hij. Toch is de dreiging dichterbij dan gedacht. Wie had immersvorig jaar kunnen denken dat we vandaag te maken zouden hebben met de directe gevolgen van een oorlog amper op een afstand van 1500 kilometers bij ons vandaan.
Finland daarentegen bereidt zich al tientallen jaren voor op mogelijke agressie door buurland Rusland. En met de oorlog in Oekraïne is dat alleen maar dichterbij gekomen. De hoofdstad Helsinki heeft bijvoorbeeld zoveel schuilkelders, dat alle inwoners van de stad er dagenlang zouden kunnen schuilen. Veel van de bunkers worden in het dagelijks leven gebruikt voor andere functies.
niet schrikken
Iedere eerste maandag van de maand om 12.00 uur worden de sirenes in Nederland getest. De maandelijkse test wordt deze keer ook in het Engels, Oekraïens en Russisch aangekondigd, zodat Oekraïense vluchtelingen niet opschrikken als de sirenes op maandag 4 april loeien.