Het heeft nu de volle aandacht, maar oplossingen zijn noodverbanden.
“Dat naar elkaar wijzen is gekmakend”, legde Wiersma zijn frustratie uit. Hoe is het zover kunnen komen dat een sector zo diep naar de afgrond is afgezakt? Het moet elektrisch, het moet duurzaam, het moet goedkoop, het moet politiek niet schaden, het moet alles behalve kinderen die om zorg vragen op en betrouwbare manier van huis naar school of dagbesteding brengen.
Haagse zaak
“Een hongerloontje”, gaf de minister toe. Chauffeurs die als eerste aangesproken worden op de resultaten van jarenlang politiek beleid en afglijden naar de afgrond. Het gevolg van een sector die meewerkte aan zichzelf uitknijpen onder de noemer marktwerking. Alles keurig geregeld in de Wet Personenvervoer 2000 (Wp2000) die per 1 januari 2001 van start ging en als doel had zowel de kwaliteit en de efficiëntie van het vervoer te verbeteren als de kostprijs van het vervoer te verlagen.
Chauffeurs die niet altijd even gemakkelijke kinderen een beetje in bedwang proberen te houden en tegelijkertijd op de weg letten. En dat alles voor een uurloon van twaalf euro per uur. Een loon wat onderwerp van strijd is en tot op vandaag vakbonden CNV en FNV en werkgeversorganisatie KNV al maanden mee bestoken. Zo erg dat de NEA index twee weken later zal worden vastgesteld omdat er nog geen nieuwe cao is. Het gaat om private bedrijven waar het kabinet maar een beperkte rol in heeft.
aanbesteding
De Wet Personenvervoer voorzag voor het taxivervoer een andere marktordening, namelijk een bijna volledige liberalisatie waarin ieder die aan enkele minimale voorwaarden voldeed de weg op kon als taxichauffeur. Daar tegenover stond de opkomst van regiecentrales. Een oplossingsmodel aan ambtenaren opgedrongen door verbinders die succesvol zijn in aanbestedingen omdat ze een brug weten te slaan tussen de behoeften van reizigers, de visie en middelen van publieke organisaties en het aanbod van vervoerders.
Althans, dat was de theorie maar het is eerder een model waarin geen ruimte meer is voor de gedrevenheid van kleine locale ondernemers die leerlingen met passie naar school brengen en indien noodzakelijk rechtstreeks in contact staan met de ouders wanneer er onverhoopt onderweg een vertraging is.
Politiek Den Haag is het daar over eens en wil decentralisatie terugdraaien. Als de Kamer de Minister daartoe oproept, is hij ook bereid te kijken of het beter is om de decentralisatie van het leerlingenvervoer terug te draaien en weer onder te brengen bij het Rijk. Iets wat kabinet en Tweede Kamer nu nog op het bord van de gemeente gooit om daar het oplossingsmodel door de locale politiek uit te zoeken. De gemeenten zijn sinds 1986 verantwoordelijk voor de uitvoering van het leerlingenvervoer.
aansprakelijk
Geen makkelijke opgave, want elke oppositiepartij wil een verantwoordelijke wethouder wel aansprakelijk houden voor afspraken die voortvloeiend uit aanbestedingen. Het is vandaag zo erg, dat zelfs vervoerders de locale politiek verantwoordelijk houden voor hun eigen onvermogen. Daarbij worden alle middelen uit de kast getrokken en gaat men zelfs voorbij aan het feit dat chauffeurs in veel gevallen niet eens meer willen werken voor vervoerders. Zo iets heet nu personeelstekort, maar een goede cao zal ook ten goede komen aan de leegloop in de sector!
Maar voorlopig zien we vooral noodoplossingen. Het zijn lapmiddelen, en dat is schrijnend. Kamerlid Paul van Meenen wil gemeenten verplichten een taxi te betalen als het niet lukt om het vervoer op een andere manier te regelen. Dat is in de eerste plaats de oplossing om het verdriet bij kinderen en ouders te verzachten. De vraag is alleen, waar haal je die taxi vandaan? Daar tegenover staat ook dat de gemeenten de belastingbetaler dan twee keer laten opdraaien voor hetzelfde vervoer. Ook ingewikkelde toestanden voor de ouders, want wie belt de taxi die nog vrij is en wat doet de rest van de ouders?
aandacht
De sector Taxi en Zorgvervoer ziet al jaren de problemen groter worden. Veel aanbestedingen draaien uit op een drama, een politieke twist, een media spektakel, een duur onderzoek en aansluitend droevige conclusies waar in de meeste gevallen iedereen langs de zijlaan verantwoordelijk wordt gesteld. Niet de politiek, de visie van de vervoerder of het systeem van aanbesteden waar vragen over worden gesteld. Om aandacht te vragen voor dat probleem was het noodzakelijk dat voorafgaand aan het commissiedebat Elijah Delsink, voorzitter van de brancheorganisatie Leerlingenbelang Voortgezet Speciaal Onderwijs (LBVSO) een petitie met 100.000 handtekeningen aan de Minister moest aanbieden.
Het heeft nu de volle aandacht, maar oplossingen zijn noodverbanden. En dat is het verdriet van leerlingen, ouders en chauffeurs. Er moet iets gebeuren om de problemen met het vervoer van leerlingen naar het speciaal onderwijs op te lossen, maar op de korte termijn zijn we aangewezen op noodmaatregelen. Hoe moeilijk kan het zijn om iemand van A naar B te brengen?
