Viceminister-president Fleur Agema trad vrijdag op de voorgrond tijdens de wekelijkse persconferentie na afloop van de ministerraad.
Door de afwezigheid van de zieke premier Dick Schoof nam Agema de honneurs waar en besprak ze een breed scala aan onderwerpen, variërend van de financiële koers van het kabinet tot de recente kunstroof in Assen. Met de Voorjaarsnota in aantocht en een verhitte discussie over een mogelijke btw-verhoging, stond de bijeenkomst in het teken van politieke en economische spanningen.
De griepepidemie die Nederland in zijn greep houdt, heeft ook de premier getroffen. Agema begon de persconferentie met een persoonlijke noot door haar beste wensen over te brengen aan Schoof en alle andere Nederlanders die momenteel ziek zijn. Ze sprak de hoop uit dat de minister-president spoedig herstelt en weer de leiding kan nemen.
Een van de belangrijkste onderwerpen die ter sprake kwam, was de oprichting van de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel. Deze commissie, waarin meerdere bewindspersonen zitting hebben, werd in het leven geroepen om een antwoord te formuleren op recente rechterlijke uitspraken in het stikstofdossier. Volgens Agema ligt er een immense uitdaging voor het kabinet: enerzijds moeten natuurherstelmaatregelen worden doorgevoerd, anderzijds moet de economie blijven draaien. “Dit is geen probleem dat binnen een week opgelost kan worden, maar de urgentie is duidelijk en we werken er hard aan,” stelde ze.
regeerakkoord
In de ministerraad werd ook de route uitgestippeld voor de voorjaarsbesluitvorming. De prioriteiten uit het regeerakkoord moeten worden afgewogen tegen financiële tegenvallers en de politieke realiteit in de Kamer. Agema gaf aan dat alle ministeries beleidsbrieven zullen opstellen met hun budgettaire voorstellen en dat minister van Financiën Heinen in maart bilaterale gesprekken zal voeren om de begroting verder uit te werken. In april volgt een raming van het Centraal Planbureau (CPB), waarna een concept van de Voorjaarsnota zal worden opgesteld. Dit document, cruciaal voor het verdere regeringsbeleid, wordt eind april naar de Tweede en Eerste Kamer gestuurd. Agema vergeleek het proces met een treinreis: “De rails zijn gelegd, de eindbestemming is bereikt en vandaag hebben we de trein op gang gebracht.”
Een emotioneel moment in de persconferentie was Agema’s reactie op de kunstroof in het Drents Museum in Assen. Ze sprak haar afschuw uit over de gewelddadige diefstal, waarbij waardevolle Roemeense kunstobjecten werden ontvreemd. “Dit is een slag in het gezicht van de cultuursector, zeker omdat het om geleende werken gaat,” aldus Agema. Ze prees de snelle actie van de politie, die drie verdachten wist op te pakken, en sprak de hoop uit dat de kunstwerken spoedig ongeschonden worden teruggevonden.
Het onderwerp dat de meeste politieke spanning opriep, was de mogelijke verhoging van de btw. Frits Wester van RTL Nieuws vroeg Agema naar het plan dat momenteel in de Tweede Kamer ter discussie staat. Ze bevestigde dat dit deel uitmaakt van de voorjaarsbesluitvorming en dat de gesprekken nog in volle gang zijn. De oppositie en zelfs enkele coalitiepartijen uitten al stevige kritiek en dienden een motie in om het plan te blokkeren. “Natuurlijk moet daar rekening mee worden gehouden,” erkende Agema. “De financiële puzzel is complex en draagvlak is essentieel.”
Politieke spanning stijgt: coalitie verdeeld over BTW-verhoging en voorjaarsnota
Wester confronteerde haar ook met de felle kritiek van PVV-leider Geert Wilders, die zich op X fel uitsprak tegen de belastingverhoging. Agema bleef diplomatiek en benadrukte dat het kabinet een evenwichtige beslissing moet nemen, waarbij de wensen van de Tweede Kamer serieus worden gewogen. “We nemen alle moties serieus en zoeken naar een oplossing die breed gedragen kan worden,” zei ze.
Een ander financieel vraagstuk dat ter tafel kwam, was de 165 miljoen euro die nodig is voor de opleiding van verpleegkundigen. Agema verzekerde dat hier niet op zal worden bezuinigd en dat het bedrag tijdelijk geparkeerd wordt, zodat er voldoende tijd is om de begroting in balans te brengen. “De zorg mag niet de dupe worden van de financiële situatie,” stelde ze.
BTW-discussie
Laurens Boven van BNR Nieuwsradio vroeg naar de verantwoordelijkheid voor de btw-discussie. Agema maakte duidelijk dat minister Heinen de leiding heeft over het proces, maar dat uiteindelijk alle vier de coalitiepartijen zich achter de Voorjaarsnota moeten scharen. Boven bracht vervolgens de kritiek van BBB’er Henk Vermeer ter sprake, die beweerde dat de ramingen niet kloppen en dat er miljarden euro’s over zijn. Agema gaf toe dat er een verschil is tussen ramingen en realisaties en dat Heinen een expertcommissie heeft ingesteld om dit nader te onderzoeken. “De financiële realiteit is ingewikkeld en we moeten alle mee- en tegenvallers meenemen,” aldus Agema.
Op de vraag van een journalist over de samenwerking tussen het CDU en de radicaal-rechtse AfD in Duitsland, antwoordde Agema dat dit niet besproken was in de ministerraad. Ze erkende dat het een opvallende ontwikkeling was, maar wees erop dat Nederland in het verleden ook te maken heeft gehad met politieke samenwerking tussen partijen van uiteenlopende signatuur.
Tot slot werd Agema gevraagd naar de geruchten dat ze gepasseerd zou zijn toen de ministerraad werd verschoven vanwege de afwezigheid van premier Schoof. Ze ontkende dit stellig en gaf aan dat het een bewuste keuze was om de ministerraad zoveel mogelijk door de premier zelf te laten leiden. “Dat scheelt mij als minister van Volksgezondheid tijd en voorbereiding,” voegde ze eraan toe.
De persconferentie van Agema bood een diepgaand inzicht in de politieke en financiële uitdagingen waar het kabinet voor staat. Met de Voorjaarsnota in zicht en de btw-discussie in volle gang, is duidelijk dat de komende maanden cruciaal worden voor de stabiliteit van de coalitie.
