"Ik denk dat we iemand willen die op één lijn staat met Poetin"
Uber smeedde deals met de beste bondgenoten van Poetin in een mislukte poging om door te breken op de Russische markt, aldus het ICIJ. Uit de stukken van het International Consortium of Investigative Journalists blijkt dat Uber een samenwerking had met een bank in het Kremlin en bood Russische oligarchen aandelen aan.
Terwijl Uber de strijd aanging met lokale overheden en regels ontweek of in twijfel trok in westerse democratieën, deden sommige leidinggevenden buitengewoon veel moeite om de activiteiten van het bedrijf in Rusland te laten groeien, destijds een van ’s werelds meest aantrekkelijke maar onderdrukkende markten.
In Rusland, zo blijkt uit de documenten, hebben insiders van Uber hun bezorgdheid geuit dat een voorgestelde deal met een Russische adviseur in strijd zou kunnen zijn met de Amerikaanse anti-omkopingswetten. Een intern briefingdocument van negen pagina’s beschrijft de uitdagingen waarmee de in San Francisco gevestigde reus in Rusland werd geconfronteerd, en de tactieken om ze te overwinnen.
Uber zei dat het "onopvallend moest blijven, gezien het huidige geopolitieke klimaat". Een van de "belangrijkste doelstellingen" was om "een actieve speler te worden in het wetgevingsproces" door "belangrijke zakelijke en politieke belanghebbenden" te identificeren.
“de beer temmen”
Omdat het de beer (“tame the bear”) probeerde te temmen, zoals een interne memo beschreef, smeedde Uber deals met verschillende Poetin-bondgenoten, waaronder Gref’s Sberbank investeringsmaatschappij LetterOne Holdings, eigendom van Poetin-loyalisten Fridman en Petr Aven en USM, een holdingmaatschappij die mede-eigendom is van de op zes na rijkste persoon van Rusland, Alisher Usmanov.
“Ik denk dat we iemand willen die op één lijn staat met Poetin”, zei Emil Michael, chief business officer van Uber, in een e-mailuitwisseling met collega’s in 2014 over potentiële Russische investeerders. Een woordvoerder van Michael zei dat hij “zich geen specifieke verwijzingen herinnert naar Uber die een investeerder wil die op één lijn ligt met Poetin.” Het bedrijf heeft alle investeerders doorgelicht, zei hij.
"Is het een normale praktijk dat de grootste staatsbank van de Russische Federatie reclame maakt voor diensten die mogelijk gevaarlijk zijn voor burgers?"
De alliantie Uber-Sberbank maakte Russische taxichauffeurs woedend. Een taxivakbond schreef een brief aan de toenmalige Russische premier Dmitri Medvedev, waarin hij zei dat het partnerschap de concurrentie verzwakte, de lonen van arbeiders verlaagde door de prijzen te onderbieden en de taxiwetten overtrad. Ze beschuldigden Uber zelfs van belastingontduiking en omkoping.
“Is het een normale praktijk voor de grootste staatsbank van de Russische Federatie om reclame te maken voor diensten die mogelijk gevaarlijk zijn voor burgers?” vroegen de chauffeurs in de brief. “Waarom biedt Sberbank de duurste en meest gecompliceerde lease- en leningdeals aan anderen en bijzonder gunstige voorwaarden aan Uber?”
Uit e-mails blijkt dat de Uber-Sberbank-relatie gedeeltelijk werd opgestart door Plouffe, die Gref ontmoette tijdens een zomerreis naar Rusland in 2015. Gedurende de hele duur van de relatie stond Sberbank onder sancties van de regeringen van de VS en de EU, eerst ingegeven door de illegale annexatie van de Krim door Rusland in 2014.
In 2017 stemde Uber ermee in om zijn Russische activiteiten samen te voegen met het Russische internetbedrijf Yandex, dat een ride-hailing-service exploiteert, tot een joint venture van $ 3,7 miljard die wordt gecontroleerd door Yandex. Sindsdien heeft Uber een groter deel van zijn belang verkocht. Na de inval in Oekraïne van dit jaar kondigde Uber plannen aan om de financiële banden met Rusland volledig te verbreken.
Bron: ICIJ
Lees ook: Russische techbedrijf Yandex gaat zonder Uber verder
